Ủy ban Di sản Thế giới (UNESCO) đã thông qua quyết định quan trọng tại Kỳ họp lần thứ 47 tại Paris, Cộng hòa Pháp, về việc điều chỉnh và mở rộng đáng kể ranh giới của Di sản Thiên nhiên Thế giới Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng. Sự kiện này đánh dấu việc di sản này được mở rộng sang Vườn quốc gia Hin Nam Nô của Lào, tạo nên một di sản thiên nhiên thế giới liên biên giới đầu tiên. Với tên gọi mới là ‘Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng và Vườn quốc gia Hin Nam Nô’, di sản này được ghi nhận dựa trên các tiêu chí (viii), (ix) và (x) về địa chất, địa mạo, hệ sinh thái và đa dạng sinh học.
Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng, được Thủ tướng Chính phủ xếp hạng là Danh lam thắng cảnh quốc gia đặc biệt vào năm 2009, lần đầu tiên được UNESCO công nhận là Di sản Thiên nhiên Thế giới vào năm 2003. Đến năm 2015, di sản này được tái công nhận, với diện tích vùng lõi là 123.326ha và vùng đệm là 220.055ha. Sự mở rộng này không chỉ thể hiện nỗ lực của Việt Nam mà còn là kết quả của sự hợp tác chặt chẽ giữa Chính phủ Lào và Việt Nam trong việc bảo vệ và phát huy giá trị của di sản thiên nhiên thế giới.
Vườn quốc gia Hin Nam Nô của Lào đã được đề cử và sau đó được UNESCO công nhận là phần mở rộng của Di sản thiên nhiên thế giới Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng. Hồ sơ đề cử được Chính phủ Lào và Việt Nam thống nhất gửi tới UNESCO vào tháng 2/2024. Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên quốc tế (IUCN) – cơ quan tư vấn của UNESCO, đã trình quyết định lên Ủy ban Di sản Thế giới tại Kỳ họp lần thứ 47. Việc điều chỉnh ranh giới này không chỉ nhằm bảo vệ và phát huy giá trị của di sản mà còn bao gồm cả hệ sinh thái và đa dạng sinh học của khu vực.
Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng và Vườn quốc gia Hin Nam Nô nằm tại điểm giao thoa của dãy núi Annam và vành đai đá vôi Trung Đông Dương, bắc qua biên giới Việt Nam và Lào. Khu vực này được coi là khu vực karst quy mô lớn và lâu đời nhất ở châu Á, với sự đa dạng của các hệ sinh thái và cấu trúc ngầm. Điều này không chỉ tạo nên một bức tranh thiên nhiên phong phú mà còn là cơ sở cho các hoạt động nghiên cứu khoa học và bảo tồn lâu dài.
Để đảm bảo việc quản lý hiệu quả, Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng và Vườn quốc gia Hin Nam Nô đã được đề xuất trong hai bản Kế hoạch quản lý riêng biệt. Sự phối hợp giữa Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Việt Nam với Bộ Thông tin, Văn hóa và Du lịch Lào trong công tác nghiên cứu, xây dựng và hoàn thiện hồ sơ đề cử đã được đẩy mạnh trong những năm gần đây. Sự hợp tác này không chỉ thể hiện tinh thần đoàn kết giữa hai quốc gia mà còn là bước tiến quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị của di sản thiên nhiên thế giới.
Đến nay, Việt Nam đã có 9 di sản thế giới được UNESCO công nhận, trong đó có 2 Di sản thế giới liên tỉnh và 1 Di sản thế giới liên biên giới đầu tiên là Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng và Vườn quốc gia Hin Nam Nô. Việc UNESCO công nhận di sản này là hình mẫu trong quản lý di sản thế giới liên biên giới, đóng góp kinh nghiệm thực tiễn vào công tác quản lý di sản thế giới theo Công ước 1972 về Bảo vệ Di sản Văn hóa và Thiên nhiên Thế giới của UNESCO.
