Việc thu phí tham quan di tích lịch sử đang trở thành một vấn đề xã hội nóng hổi, thu hút sự quan tâm của nhiều người. Một bên ủng hộ việc thu phí như một giải pháp cần thiết để bảo tồn và phát huy giá trị của những di tích lịch sử. Một bên khác lại phản đối, cho rằng những di tích này là tài sản tinh thần chung của dân tộc, không thể bị lợi dụng để mua bán.
Khu di tích Quốc gia đặc biệt Ngã ba Đồng Lộc tại tỉnh Hà Tĩnh là một ví dụ tiêu biểu cho tình trạng này. Nằm cách Hà Tĩnh chỉ 5km, khu di tích thường xuyên đón hàng chục nghìn lượt khách đến dâng hương tưởng niệm và tri ân các anh hùng liệt sĩ đã hy sinh tại đây. Tuy nhiên, việc vận hành và quản lý khu di tích do Ban Quản lý thuộc Tỉnh đoàn Hà Tĩnh phụ trách đang gặp phải nhiều khó khăn do thiếu nguồn lực tài chính.
Một tấm vé tham quan không chỉ đơn giản là một khoản thu nhỏ mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì và phát huy giá trị của di tích. Ở nhiều quốc gia trên thế giới, việc thu phí tham quan di tích lịch sử và bảo tàng là một nguồn thu chính để duy trì hoạt động của các di sản này. Tuy nhiên, ở Việt Nam, việc áp dụng thu phí thường vấp phải sự phản ứng từ dư luận xã hội.
Để việc thu phí tham quan di tích lịch sử trở nên hợp lý và được xã hội chấp nhận, cần đảm bảo một số nguyên tắc cơ bản. Thứ nhất, mục đích thu phí cần phải minh bạch, rõ ràng, cùng với đó là việc công khai nguồn thu và cách thức sử dụng nguồn thu cho các hoạt động bảo tồn và phát triển di tích. Điều này sẽ giúp tạo sự tin tưởng từ công chúng.
Thứ hai, cần có chính sách miễn giảm phí linh hoạt và nhân văn đối với các đối tượng như cựu chiến binh, người có công với cách mạng, người khuyết tật, trẻ em, học sinh – sinh viên, cũng như cư dân địa phương. Điều này không chỉ thể hiện sự nhân đạo mà còn giúp lan tỏa giá trị của di tích đến nhiều đối tượng hơn.
Cuối cùng, cần có cái nhìn linh hoạt và thấu đáo để việc thu phí không trở thành rào cản ngăn cách giữa quá khứ và hiện tại, giữa ký ức và trách nhiệm gìn giữ di sản của thế hệ hôm nay dành cho tương lai. Thay vào đó, tấm vé tham quan nên trở thành một cầu nối, giúp người dân, đặc biệt là thế hệ trẻ, hiểu rõ hơn về lịch sử và giá trị của những di tích quý báu này.
