Trung Quốc gần đây đã tăng cường các hoạt động nghiên cứu và khảo sát tại Biển Đông và Hoàng Hải, gây ra nhiều lo ngại cho các nước ven bờ. Việc triển khai các nền tảng nghiên cứu và giàn khoan ngoài khơi không chỉ làm dấy lên lo ngại về vấn đề môi trường mà còn về khả năng sử dụng cho mục đích quân sự.
Tại Biển Đông, Trung Quốc đã triển khai một nền tảng nghiên cứu trên phao với khả năng theo dõi các thay đổi của khí quyển và đại dương trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt. Giàn khoan này được thiết kế để hoạt động ở độ sâu 3.500m dưới mặt nước, sử dụng hệ thống năng lượng lai kết hợp năng lượng mặt trời, gió, nhiệt và sóng. Việc triển khai này đã thu hút sự chú ý của các chuyên gia và nhà phân tích, những người lo ngại về khả năng thu thập dữ liệu nhạy cảm của Trung Quốc.
Ở Hoàng Hải, Trung Quốc cũng đã triển khai các giàn khoan dầu ngoài khơi và lồng thép hình bát giác khổng lồ để nuôi cá biển sâu. Tuy nhiên, các nước láng giềng như Hàn Quốc đã lên tiếng lo ngại rằng các công trình này có thể được sử dụng cho mục đích quân sự. Hàn Quốc đã yêu cầu Trung Quốc di dời các công trình này nhưng không được đáp ứng.
Một báo cáo gần đây của Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS) tại Washington đã chỉ ra rằng các giàn khoan của Trung Quốc tại khu vực biện pháp tạm thời (PMZ) Hàn Quốc – Trung Quốc ở Hoàng Hải có khả năng thu thập dữ liệu có giá trị cho việc phát hiện và điều hướng dưới nước. Điều này làm tăng thêm lo ngại về việc Trung Quốc có thể sử dụng các công trình này để tăng cường khả năng quân sự của mình.
Trong khi đó, Quân Giải phóng nhân dân Trung Quốc (PLA) đã tiến hành tuần tra sẵn sàng chiến đấu ở Biển Đông, bao gồm khu vực bãi cạn Scarborough. Các hoạt động này của Trung Quốc làm dấy lên lo ngại về việc thay đổi hiện trạng ở khu vực.
Trước những diễn biến này, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Marco Rubio đã triệu tập cuộc họp của các bộ trưởng ngoại giao Bộ tứ đối thoại an ninh (Quad), gồm Hoa Kỳ, Úc, Ấn Độ và Nhật Bản, tại Washington. Tuyên bố chung của Quad cam kết đảm bảo một khu vực tự do và rộng mở, thúc đẩy sự thịnh vượng cho người dân các nước này và tất cả mọi người trong khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam cũng tuyên bố rằng các hoạt động nghiên cứu, khảo sát của nước ngoài trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam mà không được phép của Việt Nam đều vi phạm quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam. Đây là một thông điệp mạnh mẽ từ Việt Nam về việc bảo vệ chủ quyền và quyền lợi của mình trong khu vực.
Nhìn chung, các hoạt động nghiên cứu và khảo sát của Trung Quốc tại Biển Đông và Hoàng Hải đang làm dấy lên nhiều lo ngại về việc thay đổi hiện trạng ở khu vực. Các nước trong khu vực cần tăng cường hợp tác và đối thoại để đảm bảo một khu vực ổn định và thịnh vượng.
