Ẩn sâu trong không gian yên tĩnh của xã Phú Vinh, cách trung tâm thành phố Huế khoảng 35km về phía Đông, nằm một “thành phố lăng mộ” xa hoa và cổ kính. Nghĩa trang An Bằng là nơi sở hữu hàng nghìn ngôi mộ lớn nhỏ, được xây dựng trên diện tích lên đến 40.000m². Tại đây, những ngôi lăng mộ nguy nga và lộng lẫy không chỉ là nơi yên nghỉ của người đã khuất mà còn là minh chứng cho sự sáng tạo và tâm huyết của những người thợ lành nghề.
Những ngôi lăng mộ trong Nghĩa trang An Bằng được xây dựng theo kiến trúc của cung điện, đền đài, với sự giao thoa độc đáo giữa vẻ đẹp cổ kính và hiện đại. Lấy cảm hứng từ kiến trúc lăng tẩm của vua chúa triều Nguyễn, đặc biệt là lăng vua Khải Định, những người thợ đã thổi hồn vào những công trình kiến trúc độc đáo này. Mỗi lăng mộ là sự kết hợp tinh tế giữa kiến trúc Đông – Tây, mang đậm tính độc đáo và cổ kính.
Nhiều lăng mộ được thiết kế như những cung điện thu nhỏ, với cổng tam quan, mái ngói lưu ly, câu đối, bia đá và các linh vật như lân, ly, quy, phụng. Những chi tiết này không chỉ thể hiện sự kính trọng đối với người đã khuất mà còn tạo nên một không gian thiêng liêng ngăn cách giữa cõi âm và cõi dương.
Một trong những điểm nổi bật của kiến trúc lăng tẩm tại đây là trụ biểu, chứa đựng chiều sâu văn hóa. Những trụ biểu với hình khối đồ sộ, hoa văn cầu kỳ và màu sắc rực rỡ thường được đặt đối xứng hai bên cổng lăng. Không chỉ đánh dấu không gian thiêng liêng, trụ biểu còn thể hiện sự kính trọng đối với người đã khuất. Trên thân trụ thường được khắc câu đối bằng chữ Hán hoặc Quốc ngữ, ca ngợi đức hạnh và công lao của người đã mất.
Các lăng mộ tại đây được xây dựng bằng vật liệu cổ truyền như gạch, gỗ và đá. Qua bàn tay của những người thợ lành nghề, các mảnh gốm màu, thủy tinh được phối hợp độc đáo để tạo nên những họa tiết và hình dạng độc đáo. Một trong những chi tiết đặc biệt tại đây là việc sử dụng chén bát để tạo nên những mảnh vỡ khảm lên các lăng mộ. Người ta có thể chi vài chục triệu, thậm chí cả vài trăm triệu đồng để mua chén bát mới về và đập ra lấy mảnh vỡ để khảm lên các lăng mộ, tạo nên những hoa văn độc đáo.
Những con vật linh, biểu tượng hoa cỏ, vật báu và mẫu chữ điều là biểu hiện nội tâm, mang hàm ý kính quỷ thần, trọng quyền tước, ước nguyện hạnh phúc và phồn vinh. Đề tài trang trí ở khu lăng mộ này hầu hết mang tính chất biểu trưng, nhằm thể hiện sự cao quý trong nền nghệ thuật truyền thống.
Sự kết hợp giữa kiến trúc, nghệ thuật và tâm sự của người thợ đã tạo nên một “thành phố lăng mộ” độc đáo và giàu tính trang trí. Nghĩa trang An Bằng không chỉ là nơi yên nghỉ của người đã khuất mà còn là một tác phẩm nghệ thuật độc đáo, thể hiện sự sáng tạo và tâm huyết của những người thợ lành nghề. Nếu có dịp ghé thăm Huế, hãy đến với Nghĩa trang An Bằng để chiêm ngưỡng những công trình kiến trúc độc đáo này.
