Cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine đã kéo dài hơn ba năm rưỡi, với sự chênh lệch đáng kể về quân sự, kinh tế và nguồn nhân lực giữa hai bên. Các chuyên gia quốc tế đánh giá quân đội Nga vượt trội hơn quân đội Ukraine về mọi mặt, bao gồm ngân sách quốc phòng, số lượng quân nhân, quy mô hạm đội và các thiết bị quân sự khác.

Hội đồng Quan hệ đối ngoại (CFR) của Mỹ cho biết cuộc xung đột dường như đã lâm vào bế tắc, với tiền tuyến trải dài gần 1.000km và Nga kiểm soát khoảng 20% lãnh thổ Ukraine. Tương quan lực lượng giữa Nga và Ukraine cho thấy Nga vẫn duy trì được lợi thế quân sự.

Theo báo cáo của Tình báo Mỹ, khoảng 750.000 binh sĩ Nga đã thiệt mạng hoặc bị thương, trong khi Ukraine hứng chịu hơn 425.000 trường hợp thương vong. Hiện nay, Nga ước tính có 1,2 triệu lính đang tại ngũ, trong khi Ukraine có khoảng 880.000 quân nhân.

Tỷ lệ thương vong cao đã gây căng thẳng cho quân đội của cả hai nước. Ukraine đã điều chỉnh chiến thuật để thích ứng với tình trạng thiếu hụt nhân lực, sử dụng máy bay không người lái (UAV) công nghệ cao để làm chậm các bước tiến và gây thương vong lớn cho đối phương. Ukraine cho biết họ đã sản xuất 2,2 triệu UAV năm ngoái và đặt mục tiêu xuất xưởng 4,5 triệu chiếc trong năm nay.

Về năng lực khí tài, Nga đã mất 3.000 xe tăng, 9.000 xe chiến đấu bộ binh và xe bọc thép chở quân, 13.000 khẩu pháo và 400 hệ thống phòng không kể từ đầu xung đột. Tuy nhiên, Nga dự kiến sẽ có thêm 1.500 xe tăng, 3.000 xe bọc thép và 200 tên lửa Iskander và tên lửa hành trình trong năm nay.

Ukraine đã vượt qua tình trạng thiếu hụt đạn dược và hiện có nền tảng công nghiệp quốc phòng mạnh gấp 10 lần so với thời gian đầu xung đột. Tướng Christopher Cavoli, Tổng tư lệnh tối cao Lực lượng đồng minh châu Âu của NATO, cho biết Ukraine hiện có đủ loại vũ khí, gồm cả UAV, các hệ thống pháo binh và tên lửa Javelin, có thể phá hủy xe tăng và các thiết bị khác của Nga.

Các chuyên gia quốc tế nhận định rằng cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine sẽ còn tiếp diễn trong thời gian dài. Tuy nhiên, với sự hỗ trợ từ các nước phương Tây và nỗ lực tự cường của Ukraine, Kiev có thể sẽ tìm được cách đối phó với lợi thế quân sự của Moscow.

Nga đã điều chỉnh chiến thuật tấn công Ukraine bằng UAV và tên lửa trong những tháng gần đây. Với phương thức đánh mới, Nga tìm cách áp đảo và gây rối hệ thống phòng không của Ukraine, cũng như làm suy yếu tinh thần chiến đấu của đối phương.

Những đòn đánh dồn dập của Nga bằng UAV và tên lửa

Ukraine đã hứng chịu những đòn đánh theo phong cách mới của Nga, bao gồm các cuộc tập kích đường không quy mô lớn, sử dụng hàng trăm UAV và tên lửa, thường tập trung vào một đô thị cụ thể.

Khi còi báo động vang lên, người dân Ukraine phải nhanh chóng tìm nơi ẩn náu để tránh bom đạn đối phương. Một cư dân Kiev mô tả rằng nhà cửa rung lên như thể làm bằng giấy.

Những cuộc tập kích như vậy không chỉ gây ra thương vong cho phía Ukraine mà còn làm suy yếu nhuệ khí của họ. Tổn thất không chỉ xảy ra ở tiền tuyến mà còn ở hậu phương của Ukraine.

Viện Nghiên cứu chiến tranh (ISW, trụ sở tại Washington) ghi nhận số vụ tập kích của Nga bằng UAV và tên lửa đã tăng vọt từ tháng 5/2025. Riêng tháng 6 chứng kiến mức cao kỷ lục – Nga huy động tới 5.429 UAV để tấn công Ukraine. Trong 9 ngày đầu tiên của tháng 7 này, Nga sử dụng hơn 2.000 chiếc UAV để đánh vào Ukraine.

Phóng UAV từ nhiều hướng và độ cao theo hành trình lắt léo

Các bản đồ theo dõi do chuyên gia địa phương tạo ra cho thấy lượng lớn UAV Nga đôi lúc bay vòng vèo khắp trên lãnh thổ Ukraine trước khi lao vào mục tiêu. Trong số các UAV này có lượng lớn là mồi nhử, được thiết kế để gây rối và làm áp đảo hệ thống phòng không Ukraine.

Trong khi đó, các tên lửa đạn đạo và hành trình của Nga tuy được phóng với số lượng ít hơn nhưng lại tạo ra sức tàn phá thậm chí lớn hơn cả UAV.

Như trong rạng sáng 10/7, UAV Nga đã lao vào thủ đô Kiev từ tất cả các hướng và các độ cao khác nhau. Theo Tổng thống Ukraine Zelensky, Nga đã huy động 400 UAV và 18 tên lửa, bao gồm 8 quả đạn đạo và 6 quả hành trình, để tập kích Kiev. Vẫn theo ông Zelensky, cuộc tấn công này kéo dài trong gần 10 tiếng đồng hồ.

Kiev lúng túng khi Moscow đẩy mạnh cải tiến và sản xuất UAV

Những điều chỉnh của Nga đối với thiết kế máy bay không người lái Shahed cho phép loại UAV này bay nhanh hơn nhiều và lao xuống mục tiêu từ độ cao lớn hơn. Tầm bay của phiên bản UAV này cũng tăng lên tới khoảng 2.500km. Đồng thời, UAV có năng lực mang được lượng chất nổ lớn hơn (từ khoảng 50kg trước đây lên 90kg hiện nay).

Với hoạt động sản xuất vũ khí Nga được tăng cường, một số báo cáo cho rằng trong thời gian ngắn sắp tới, Moscow có thể phóng tới 1.000 quả tên lửa và UAV vào Ukraine chỉ trong riêng một đêm.

Các chuyên gia ở Kiev cảnh báo rằng Ukraine đang đứng trước nguy cơ bị áp đảo hoàn toàn. Cựu sĩ quan tình báo Ukraine, Ivan Stupak, nói: “Nếu Ukraine không tìm ra giải pháp để đương đầu với những UAV này, chúng tôi sẽ gặp vấn đề lớn trong năm 2025 này”.

Giới phân tích cho rằng chênh lệch về UAV phản ánh khác biệt lớn về nguồn lực giữa Nga và Ukraine, đồng thời minh họa cho quan điểm của lãnh tụ Liên Xô Stalin, đó là “số lượng tạo ra chất lượng của riêng nó”.

Serhii Kuzan thuộc Trung tâm An ninh và hợp tác Ukraine (trụ sở ở Kiev) nhận định: “Đây là cuộc chiến về nguồn lực”. Chuyên gia Kuzan phân tích thêm: Trong một vụ tập kích riêng lẻ, càng có nhiều UAV đối phương thì các đơn vị phòng không Ukraine càng chịu nhiều sức ép và gặp khó khăn trong việc bắn hạ mục tiêu. Ông Kuzan cho rằng chiến thuật UAV bày đàn này có thể làm Ukraine cạn sạch tên lửa phòng không.