Trong thời đại số hóa hiện nay, trẻ em đang trở thành mục tiêu hàng đầu của những kẻ lừa đảo tinh vi. Những thủ thuật thao túng tâm lý được sử dụng để dẫn dắt trẻ vào bẫy lừa đảo ngày càng tăng. Để bảo vệ con cái một cách thực chất, phụ huynh cần thay đổi cách nhìn nhận và trang bị cho trẻ những kỹ năng cần thiết để đối mặt với những thách thức này.

Phó giáo sư Phạm Mạnh Hà, chuyên gia ngành tâm lý học tại Khoa Khoa học và Công nghệ giáo dục, Đại học Bách khoa Hà Nội, cảnh báo rằng không đứa trẻ nào an toàn tuyệt đối trước những thủ thuật thao túng tâm lý tinh vi. Những kẻ lừa đảo thường sử dụng kịch bản tinh vi, đánh trúng vào tâm lý yếu điểm của từng đối tượng. Theo ông, có 4 thủ thuật thao túng tâm lý phổ biến mà các đối tượng thường sử dụng: ‘Tội phạm hóa’, ‘Cô lập’, ‘Khẩn cấp’, và ‘Bình thường hóa’. Những thủ thuật này được thiết kế như một kịch bản hoàn chỉnh, nhằm làm trẻ mất phương hướng, hoảng loạn, và hoàn toàn phụ thuộc vào kẻ thao túng.

Để hiểu vì sao một đứa trẻ dễ bị dẫn dắt, cần xem xét tổng thể từ đặc điểm tâm lý, hoàn cảnh gia đình đến các mối quan hệ xung quanh. Trẻ ở độ tuổi phát triển chưa có khả năng đánh giá rủi ro hoàn chỉnh, dễ tin người, nhất là khi sợ bị người lớn la mắng. Những gia đình có xung đột thường xuyên, ly hôn, hoặc khoảng cách thế hệ lớn cũng khiến trẻ khó tìm được điểm tựa tâm lý an toàn. Ngoài ra, các mối quan hệ qua mạng, với tốc độ phát triển nhanh và sự hiện diện ảo, lại mang đến cho trẻ cảm giác được lắng nghe và thấu hiểu – thứ mà trẻ không tìm được từ người thân.

Phụ huynh cần đặc biệt lưu ý nếu trẻ có những biểu hiện như thay đổi hành vi đột ngột, lo lắng khi không dùng điện thoại, phụ thuộc quá mức vào một người bạn mới, học tập sa sút, hoặc hay nói dối, giấu diếm. Khi phát hiện những dấu hiệu này, điều quan trọng nhất là không trách phạt, không dò xét, mà cần lắng nghe với thái độ thấu hiểu. Cha mẹ nên tạo ra một không gian an toàn cho con cái, nơi chúng có thể chia sẻ những lo lắng và sợ hãi của mình mà không sợ bị phán xét.

Phụ huynh nên xây dựng kênh giao tiếp cởi mở, giúp con cảm thấy an toàn khi chia sẻ. Cần giáo dục con về quyền riêng tư cơ thể, cách nhận diện các chiêu trò thao túng, và kỹ năng nói ‘không’ với những yêu cầu bất thường. Thay vì cấm đoán, hãy đồng hành cùng con trong không gian mạng, cùng tìm hiểu các xu hướng, trò chuyện về những rủi ro một cách cởi mở. Điều này sẽ giúp trẻ phát triển những kỹ năng cần thiết để đối mặt với những thách thức trong thế giới số.

Trong những trường hợp có dấu hiệu tâm lý kéo dài, cha mẹ nên chủ động tìm đến các chuyên gia tâm lý học đường hoặc chuyên gia giáo dục để được hỗ trợ kịp thời. Không phần mềm kiểm soát thiết bị nào có thể thay thế cho sự hiện diện thực chất của cha mẹ. Lá chắn mạnh nhất trước những kịch bản lừa đảo tinh vi không nằm ở công nghệ, mà nằm ở chính sự kết nối tình cảm, niềm tin và đồng hành của gia đình. Bằng cách xây dựng một mối quan hệ gia đình bền chặt và hỗ trợ lẫn nhau, chúng ta có thể giúp trẻ em vượt qua những thách thức trong thời đại số hóa này.

Tìm hiểu thêm về các biện pháp bảo vệ trẻ em trong thời đại số hóa và cách xây dựng một môi trường an toàn cho con cái của bạn.

Trong bối cảnh hiện nay, một hiện tượng đang thu hút sự chú ý của nhiều người, đặc biệt là trong lĩnh vực bán lẻ và dịch vụ khách hàng, đó là “Gen Z stare” – ánh mắt vô cảm của thế hệ Gen Z. Đây không chỉ là một dạng giao tiếp phi ngôn ngữ đơn thuần mà còn phản ánh sự mâu thuẫn sâu sắc giữa các thế hệ. Qua quá trình phân tích và nghiên cứu kỹ lưỡng, các chuyên gia tâm lý đã đưa ra quan điểm rằng ánh mắt này bắt nguồn từ sự khác biệt về giá trị, hoàn cảnh sống cũng như môi trường trưởng thành của thế hệ Gen Z.

Lớn lên trong thời đại mà Internet và công nghệ kỹ thuật số phát triển không ngừng, Gen Z đã quen với việc giao tiếp gián tiếp thông qua màn hình điện thoại hay laptop. Điều này, kết hợp với trải nghiệm của đại dịch COVID-19, đã dẫn đến sự khác biệt rõ ràng trong cách họ tương tác và giao tiếp trực tiếp. Cụ thể, khi Gen Z tương tác với nhân viên bán hàng hoặc những người thuộc thế hệ khác, họ có thể thể hiện sự xa cách hoặc thiếu quan tâm qua ánh mắt, dẫn đến những tranh cãi và ý kiến trái chiều về cách giao tiếp này.

Các nhà tâm lý học đưa ra quan điểm rằng “Gen Z stare” không phải lúc nào cũng nên được hiểu là sự thiếu tôn trọng. Thay vào đó, nó có thể là dấu hiệu của sự quá tải cảm xúc và lo âu xã hội trước vô vàn kỳ vọng mà thế hệ trẻ đang phải đối mặt. Trong một thế giới nơi mà áp lực và kỳ vọng xã hội ngày càng tăng, thế hệ Gen Z phải điều hướng cuộc sống thông qua rất nhiều thách thức, từ học tập cho đến việc duy trì mối quan hệ xã hội.

Vì vậy, thay vì phán xét hay lên án cách giao tiếp của Gen Z, chúng ta cần dành thời gian để hiểu và đồng cảm với những thách thức mà họ đang phải đối mặt. Sự khác biệt trong cách giao tiếp không chỉ phản ánh sự đa dạng của các thế hệ mà còn cho chúng ta cơ hội để học hỏi và xây dựng cầu nối giữa các thế hệ. Bằng cách tiếp cận vấn đề một cách thông cảm và cởi mở, chúng ta có thể xây dựng một môi trường xã hội hỗ trợ và thấu hiểu hơn.

Như vậy, “Gen Z stare” không chỉ là một hiện tượng giao tiếp đơn thuần mà còn là một lời nhắc nhở về tầm quan trọng của việc hiểu và chấp nhận sự khác biệt giữa các thế hệ. Bằng cách nhìn nhận vấn đề từ nhiều góc độ và cố gắng hiểu quan điểm của người khác, chúng ta có thể cùng nhau xây dựng một cộng đồng đa dạng và hòa nhập hơn.