Ngày 1/8, đại diện Cục Quản lý đất đai (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đã cung cấp thông tin về những thay đổi quan trọng trong lĩnh vực đất đai. Theo đó, Nghị định số 151/2025/NĐ-CP của Chính phủ đã được ban hành, nhằm mục đích cải thiện và cắt giảm các thủ tục hành chính.

Cụ thể, Nghị định số 151/2025/NĐ-CP đã thực hiện cắt giảm 3 trong tổng số 30 thủ tục hành chính trong lĩnh vực đất đai. Không chỉ dừng lại ở đó, Nghị định này còn giảm 44 trong tổng số 425 ngày thực hiện thủ tục hành chính liên quan đến đăng ký đất đai và tài sản gắn liền với đất. Điều này thể hiện sự nỗ lực của Chính phủ trong việc đơn giản hóa và rút ngắn thời gian thực hiện các thủ tục, từ đó giúp giảm bớt gánh nặng cho người dân và doanh nghiệp.

Không chỉ cắt giảm thủ tục và thời gian thực hiện, Nghị định số 151/2025/NĐ-CP còn có bước tiến quan trọng khác, đó là bỏ 3 trong tổng số 8 giải tờ của thủ tục hành chính. Điều này cho thấy sự quyết tâm trong việc giảm thiểu các bước không cần thiết, góp phần nâng cao hiệu suất và sự tiện lợi khi thực hiện các thủ tục liên quan đến đất đai.

Những thay đổi này dự kiến sẽ mang lại tác động tích cực, giúp nâng cao môi trường kinh doanh và cải thiện chỉ số dễ dàng thực hiện các thủ tục hành chính. Việc giảm thiểu thủ tục và thời gian thực hiện sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp trong việc tiếp cận và thực hiện các giao dịch liên quan đến đất đai.

Cục Quản lý đất đai hy vọng rằng với những cải tiến này, sẽ có thể nâng cao sự hài lòng của người dân và doanh nghiệp, đồng thời đóng góp vào sự phát triển kinh tế – xã hội của đất nước. Thêm vào đó, các cơ quan chức năng sẽ tiếp tục theo dõi và đánh giá để có thể tiếp tục cải thiện các quy trình và chính sách trong tương lai.

UBND TP. Hà Nội vừa phê duyệt đề án kiện toàn Quỹ phát triển đất và ban hành Điều lệ tổ chức và hoạt động của Quỹ phát triển đất Thành phố. Mục tiêu của đề án là tập trung nguồn lực tài chính để đáp ứng nhu cầu ứng vốn phục vụ giải phóng mặt bằng, tái định cư, tạo quỹ đất thực hiện chính sách đất đai và phát triển kinh tế – xã hội của Thủ đô.

Quỹ phát triển đất TP. Hà Nội là quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, hoạt động không vì mục tiêu lợi nhuận, trực thuộc UBND Thành phố. Quỹ có tư cách pháp nhân, con dấu và tài khoản riêng, được mở tại Kho bạc Nhà nước và ngân hàng thương mại có vốn nhà nước. Vốn điều lệ của Quỹ là 5.967,12 tỷ đồng.

Quỹ sẽ thực hiện 7 nhiệm vụ và 5 quyền hạn chủ yếu, bao gồm: ứng vốn cho bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, tạo lập quỹ đất; bảo toàn và phát triển vốn; thu hồi vốn ứng; kiểm tra việc sử dụng vốn; thực hiện báo cáo định kỳ và đột xuất theo yêu cầu của UBND thành phố. Để đảm bảo hoạt động hiệu quả, Quỹ sẽ được tổ chức theo mô hình ủy thác.

Cơ cấu tổ chức của Quỹ gồm: Hội đồng quản lý, Ban kiểm soát, cơ quan điều hành nghiệp vụ gồm giám đốc, phó giám đốc, kế toán trưởng và các phòng nghiệp vụ thuộc Ban điều hành của Quỹ Đầu tư phát triển thành phố Hà Nội.

Nguồn vốn hoạt động của Quỹ bao gồm: vốn điều lệ, nguồn bổ sung từ ngân sách thành phố và phần chênh lệch thu – chi của quỹ; các nguồn vốn hợp pháp khác như viện trợ, tài trợ trong và ngoài nước theo quy định. Việc sử dụng vốn sẽ được thực hiện thông qua ứng vốn cho các nhiệm vụ như: bồi thường giải phóng mặt bằng, phát triển quỹ đất, hỗ trợ đồng bào dân tộc thiểu số và các nhiệm vụ khác theo quy định.

Kế hoạch ứng vốn hằng năm của Quỹ sẽ do Chủ tịch UBND Thành phố phê duyệt. Dự án được ứng vốn phải có quyết định phê duyệt, phương án hoàn trả rõ ràng và phù hợp với kế hoạch. Giám đốc quỹ là người có thẩm quyền quyết định ứng vốn theo kế hoạch được duyệt; hồ sơ đầy đủ và việc giải ngân phải đúng tiến độ.

Các đơn vị ứng vốn có trách nhiệm hoàn trả chi phí quản lý theo Nghị định số 104/2024 và sẽ bị xử lý nếu không hoàn trả đúng hạn hoặc sử dụng vốn sai mục đích.

Sửa đổi Luật Đất đai – một đạo luật có ảnh hưởng sâu rộng đến hàng triệu người dân và hàng trăm tỷ USD đầu tư, đòi hỏi một mục tiêu tối thượng rõ ràng. Điều này đã được Trung ương Đảng chỉ rõ: đất đai là tài nguyên đặc biệt của quốc gia, cần được quản lý minh bạch để đảm bảo lợi ích chung của toàn dân. Đất đai không thể là ‘sân chơi’ của đầu cơ hay công cụ tận thu ngân sách.

Một trong những điểm yếu của Luật Đất đai 2013 là cơ chế khung giá đất, dẫn đến giá đất do Nhà nước quy định thường chỉ bằng 20-30% giá thị trường. Điều này đã gây ra hơn 80% đơn thư khiếu nại đất đai. Luật mới cần có hướng giải quyết để bảng giá đất do địa phương xây dựng sát với giá thị trường, nhưng cần tránh việc lấy giá sốt đất làm cơ sở. Nếu không có cơ chế quản lý giá đất hiệu quả, tình trạng đầu cơ đất đai sẽ tiếp tục diễn ra, gây ra những hệ lụy lớn cho nền kinh tế và xã hội.

Chính sách tài chính đất đai cũng cần được xem xét lại. Việc truy thu bổ sung 5,4%/năm đối với tiền sử dụng đất chưa nộp đang khiến nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn. Với hơn 2.887 dự án vướng mắc liên quan đất đai, tổng vốn hơn 235 tỷ USD, việc áp mức truy thu như trên có thể dẫn đến những hệ lụy lớn. Nhiều doanh nghiệp có thể mất khả năng sinh lời, thậm chí phải giải thể hoặc phá sản. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến nền kinh tế mà còn tác động tiêu cực đến đời sống của hàng triệu người dân.

Ngân sách có thể bội thu từ đất đai, nhưng nếu đất đai chỉ phục vụ mục đích này, thì lợi ích kinh tế đó là ngắn hạn và thiếu bền vững. Giá đất cần được tiếp cận từ góc độ công lý, đảm bảo không để Nhà nước thất thu thuế, không làm doanh nghiệp mất khả năng sinh lời, và không để người dân mất cơ hội có nhà. Một chính sách đất đai hợp lý cần đảm bảo sự cân bằng giữa lợi ích của Nhà nước, doanh nghiệp và người dân.

Thay vì thu truy thu, nên đánh thuế lũy tiến vào sở hữu đất đai. Doanh nghiệp đề nghị bỏ quy định truy thu 5,4% trong lần sửa đổi sắp tới của Nghị định 103. Điều này có thể giải phóng hàng trăm dự án và khơi thông hàng tỷ USD. Việc đánh thuế lũy tiến vào sở hữu đất đai sẽ giúp hạn chế tình trạng đầu cơ đất đai, đồng thời tăng thu ngân sách một cách bền vững.

Sửa Luật Đất đai không thể chỉ là bản vá. Đây là lúc cần tái thiết toàn diện hệ thống quản trị đất đai, với triết lý cốt lõi là đất đai phục vụ phát triển công bằng, bền vững và vì lợi ích chung của toàn dân. Cần có một hệ thống quản trị đất đai minh bạch, công bằng và hiệu quả, đảm bảo rằng đất đai được sử dụng đúng mục đích, tránh lãng phí và thất thoát. Từ đó, đất đai sẽ trở thành một nguồn lực quan trọng cho phát triển kinh tế – xã hội, góp phần xây dựng một đất nước giàu mạnh và bền vững.

Trong quá trình chờ xây dựng bảng giá đất mới, thành phố Cần Thơ sẽ tạm thời áp dụng 3 bảng giá đất cũ của Cần Thơ, Hậu Giang và Sóc Trăng đến hết năm 2025. Quyết định này nhằm giúp thành phố ổn định chính sách đất đai sau khi được sáp nhập.

Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Ngô Thái Chân cho biết, sau khi thành phố Cần Thơ được thành lập, nhiều khu vực giáp ranh giữa ba đơn vị hành chính cũ dù liền kề nhưng có chênh lệch lớn về giá đất chính sách bồi thường. Điều này đã gây ra khó khăn trong quản lý và thực hiện chính sách đền bù, giải phóng mặt bằng. Sở Nông nghiệp và Môi trường đã kiến nghị UBND thành phố Cần Thơ cho phép tiếp tục sử dụng 3 bảng giá đất cũ đến ngày 31/12/2025.

Theo ông Chân, việc xây dựng bảng giá đất mới cần khoảng 6-7 tháng và sẽ được trình Hội đồng nhân dân thành phố xem xét, phê duyệt để có hiệu lực từ ngày 1/1/2026. Về mặt pháp lý, ông Ngô Thái Chân khẳng định việc tiếp tục áp dụng các văn bản quy phạm pháp luật, trong đó có bảng giá đất và chính sách bồi thường của ba địa phương cũ là hoàn toàn phù hợp với quy định của pháp luật.

Từ cơ sở pháp lý đó, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã trình UBND TP Cần Thơ để tiếp tục trình Hội đồng nhân dân thành phố xem xét, ban hành nghị quyết cho phép sử dụng tạm thời 3 bảng giá đất và 3 chính sách bồi thường cũ.

Chủ tịch UBND TP Cần Thơ Trần Văn Lâu cho biết, việc xây dựng bảng giá đất thống nhất cho TP Cần Thơ mới cần ít nhất 6 tháng. Thành phố sẽ phải rà soát, đánh giá và cập nhật các thông tin về đất đai để xây dựng bảng giá đất mới phù hợp và thống nhất.

Việc tạm thời áp dụng 3 bảng giá đất cũ sẽ giúp thành phố Cần Thơ ổn định chính sách đất đai trong thời gian chờ xây dựng bảng giá đất mới. Đồng thời, thành phố cũng sẽ tiếp tục hoàn thiện các quy định và chính sách liên quan đến đất đai để đảm bảo quyền lợi của người dân và doanh nghiệp.

Trước đó, thành phố Cần Thơ được thành lập trên cơ sở nhập toàn bộ diện tích tự nhiên và dân số của thành phố Cần Thơ cũ, huyện Châu Thành, huyện Vĩnh Thạnh của tỉnh Hậu Giang và huyện Mường Khai của tỉnh Sóc Trăng. Việc sáp nhập này đã tạo ra một số khó khăn trong việc quản lý và điều hành chính sách đất đai, đòi hỏi thành phố cần có những giải pháp phù hợp để ổn định và phát triển.

Hiện nay, thành phố Cần Thơ đang tập trung hoàn thiện các quy định và chính sách liên quan đến đất đai, nhằm đảm bảo tính thống nhất và phù hợp với tình hình thực tế.