Thượng tá Đào Trung Hiếu, Tiến sĩ Tội phạm học, gần đây đã lên tiếng cảnh báo về việc học sinh, sinh viên trở thành mục tiêu của các vụ lừa đảo ‘bắt cóc online’ với thủ đoạn ngày càng tinh vi. Theo ông Hiếu, tâm lý của học sinh, sinh viên thường sợ quyền lực, nể danh tiếng và thiếu khả năng kiểm chứng thực tế, khiến các em dễ dàng trở thành nạn nhân của kẻ xấu khi đối mặt với những tình huống giả mạo.

Trong khoảng một tháng gần đây, đã xảy ra nhiều vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản nhắm vào học sinh, sinh viên với thủ đoạn giả mạo cán bộ công an, đe dọa ‘con mồi’ để buộc phải chuyển tiền. Các đối tượng lừa đảo thường sử dụng kịch bản mồi dẫn như: ‘Em có liên quan đến một vụ án’, ‘Chúng tôi cần xác minh tài khoản của em có bị hacker lợi dụng hay không’, ‘Chuyển tiền vào tài khoản của cơ quan để chứng minh vô tội’. Những lời đe dọa này thường đi kèm với giọng nói nghiêm nghị và từ ngữ chuyên môn, khiến nạn nhân rơi vào trạng thái hoảng loạn.

Thượng tá Hiếu phân tích, khi một người xưng danh công an, nói giọng nghiêm nghị, dùng từ chuyên môn, đe dọa về ‘hồ sơ’, ‘đường dây rửa tiền’, ‘có lệnh triệu tập’… thì nạn nhân lập tức rơi vào trạng thái hoảng loạn. Từ đó, các đối tượng lừa đảo sẽ đưa ra những yêu cầu như tải ứng dụng, gửi ảnh CCCD, thậm chí bỏ nhà ra đi để kiểm tra hoặc chuyển tiền vào tài khoản của cơ quan.

Bên cạnh đó, Thượng tá Hiếu chỉ ra một số dấu hiệu nhận biết trẻ có thể đang bị kẻ xấu thao túng, như: sự thay đổi hành vi, cảm xúc và thói quen sử dụng thiết bị số; trẻ bắt đầu giấu diếm nội dung trò chuyện, đổi mật khẩu, lén lút nhắn tin về đêm… Những dấu hiệu này đòi hỏi sự quan tâm và cảnh giác từ phía phụ huynh và nhà trường.

Ông Hiếu cũng kiến nghị các phụ huynh hãy đồng hành cùng con thay vì kiểm soát cứng nhắc, còn nhà trường hãy chủ động giáo dục kỹ năng sống số như một môn học bắt buộc. Trong khi đó, cơ quan chức năng cần xây dựng kênh tiếp nhận tố giác thân thiện, dễ tiếp cận với học sinh, sinh viên, giúp các em có thể an tâm chia sẻ và nhận được sự hỗ trợ khi cần.

Luật sư Trần Tuấn Anh, Công ty luật Minh Bạch, cũng cho rằng, nhà trường và gia đình đóng vai trò rất quan trọng trong việc bảo vệ học sinh, sinh viên khỏi những chiêu trò lừa đảo ngày càng tinh vi. Ông Tuấn Anh kiến nghị, gia đình cần dành thời gian quan tâm đến con cái nhiều hơn, không chỉ là kiểm soát thiết bị điện tử, mà quan trọng hơn là xây dựng sự tin tưởng, để khi có điều bất thường xảy ra, con cái sẵn sàng chia sẻ và hỏi ý kiến cha mẹ.

Từ góc độ của mình, luật sư Tuấn Anh cũng đề xuất các nhà trường cần trang bị kiến thức chuyên môn, cần lồng ghép giáo dục kỹ năng sống, kỹ năng nhận diện và phòng tránh lừa đảo công nghệ cao vào trong các buổi sinh hoạt, tiết học. Điều này sẽ giúp học sinh, sinh viên có thể nhận biết và phòng tránh những thủ đoạn lừa đảo tinh vi đang ngày càng phổ biến.

Công an xã Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh, vừa can thiệp kịp thời một vụ lừa đảo qua mạng với thủ đoạn giả danh công an, dàn cảnh bắt cóc, tống tiền trực tuyến. Nhờ sự vào cuộc nhanh chóng của cơ quan chức năng, một thiếu niên đã được bảo vệ an toàn và gia đình tránh được thiệt hại tài sản lên tới hàng trăm triệu đồng.

Ngày 26-7, anh Đ.V.T, trú tại tỉnh Lâm Đồng, đã trình báo với Công an xã Thạch Hà về việc con trai anh, cháu Đ.M.N, bị một nhóm người lạ gọi điện thông báo đang bị bắt cóc và yêu cầu gia đình chuyển khoản 250 triệu đồng để chuộc người. Trước đó, anh T. và cháu N. cùng gia đình vừa từ tỉnh Đắk Nông về quê tại xã Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh chơi.

Công an xã Thạch Hà đã nhanh chóng vào cuộc, trấn an gia đình và ngăn chặn việc chuyển tiền. Cơ quan chức năng đã phối hợp với Phòng Cảnh sát hình sự và Công an các xã, phường trên địa bàn tiến hành xác minh. Sau hơn một giờ, lực lượng chức năng đã xác định và tìm thấy cháu N. tại một khách sạn trên địa bàn phường Thành Sen, tỉnh Hà Tĩnh.

Bước đầu, cháu N. cho biết đã bị một nhóm đối tượng gọi điện, tự xưng là Công an và cáo buộc cháu liên quan đến đường dây rửa tiền. Các đối tượng yêu cầu cháu giữ bí mật, không thông báo với ai, thuê phòng khách sạn để ‘hợp tác điều tra’ và cung cấp thông tin người thân. Cháu N. đã làm theo mọi hướng dẫn của nhóm đối tượng mà không hay biết mình đang là nạn nhân của một vụ lừa đảo tinh vi.

Công an xã Thạch Hà đã kịp thời ngăn chặn vụ lừa đảo, bảo vệ an toàn cho cháu N. và ngăn chặn thiệt hại tài sản cho gia đình. Sự việc này một lần nữa cho thấy sự cần thiết của việc nâng cao cảnh giác và sự vào cuộc kịp thời của cơ quan chức năng trong việc phòng chống tội lừa đảo qua mạng.