Một nghiên cứu toàn diện gần đây đã chỉ ra rằng việc tiếp xúc với ô nhiễm không khí có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh Alzheimer và các dạng dementia khác. Khoảng 57 triệu người trên toàn thế giới hiện đang sống với bệnh này, và con số dự kiến sẽ tăng lên ít nhất 150 triệu vào năm 2050.

Các nhà nghiên cứu tại Đại học Cambridge đã thực hiện một đánh giá có hệ thống về 51 nghiên cứu, sử dụng dữ liệu từ hơn 29 triệu người tham gia. Họ đã tìm thấy mối liên hệ tích cực và có ý nghĩa thống kê giữa ba loại ô nhiễm không khí và bệnh dementia. Các chất ô nhiễm này bao gồm PM2.5, khí nitơ dioxide và khói, có nguồn gốc từ khí thải xe, nhà máy điện, bếp đốt củi và đốt gỗ.

Khi hít vào, các chất ô nhiễm này có thể thâm nhập sâu vào phổi và có liên quan đến các bệnh về đường hô hấp và tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch. Cụ thể, nghiên cứu đã tìm thấy rằng đối với mỗi 10 microgram trên mét khối của PM2.5, nguy cơ tương đối của một người mắc bệnh dementia sẽ tăng 17%. Sử dụng số liệu tương đương cho khói, nguy cơ tăng 13%.

Nồng độ PM2.5 và khói đã đạt hoặc vượt quá mức này vào năm 2023 tại các địa điểm gần đường ở trung tâm London, Birmingham và Glasgow. Tiến sĩ Haneen Khreis, tác giả cao cấp của nghiên cứu, cho biết rằng nghiên cứu này cung cấp ‘bằng chứng thêm để hỗ trợ quan sát rằng việc tiếp xúc lâu dài với ô nhiễm không khí ngoài trời là một yếu tố nguy cơ cho sự khởi đầu của bệnh dementia ở người lớn khỏe mạnh trước đây’.

Giải quyết ô nhiễm không khí có thể mang lại lợi ích sức khỏe, xã hội, khí hậu và kinh tế dài hạn. Nó có thể giảm gánh nặng to lớn cho bệnh nhân, gia đình và người chăm sóc, đồng thời giảm bớt áp lực lên các hệ thống chăm sóc sức khỏe bị quá tải. Ô nhiễm không khí có thể gây ra bệnh dementia thông qua việc gây viêm trong não và căng thẳng oxy hóa, là một quá trình hóa học trong cơ thể có thể gây hại cho các tế bào, protein và DNA.

Các nhà nghiên cứu đã thừa nhận rằng báo cáo này bị hạn chế vì phần lớn các nghiên cứu phân tích bao gồm những người tham gia da trắng và sống ở các nước có thu nhập cao. Họ cho biết các nghiên cứu trong tương lai về ô nhiễm không khí nên bao gồm nhiều người tham gia từ các nền tảng bị thiệt thòi.

Tiến sĩ Isolde Radford, quản lý chính sách cao cấp tại Alzheimer’s Research UK, cho biết: ‘Đánh giá nghiêm ngặt này bổ sung vào bằng chứng ngày càng tăng rằng việc tiếp xúc với ô nhiễm không khí – từ khói xe đến bếp đốt củi – làm tăng nguy cơ mắc bệnh dementia’. Bà cũng nói: ‘Ô nhiễm không khí là một trong những yếu tố nguy cơ có thể thay đổi được đối với bệnh dementia – nhưng nó không phải là điều mà các cá nhân có thể giải quyết một mình. Đó là nơi lãnh đạo của chính phủ là rất quan trọng’.

Alzheimer’s Research UK đang kêu gọi một cách tiếp cận phòng ngừa sức khỏe mạnh mẽ, toàn diện – một cách tiếp cận đem lại sự phối hợp giữa các bộ phận ngoài y tế, bao gồm Defra, để hành động phối hợp về các yếu tố nguy cơ của bệnh dementia.

Chất lượng không khí tại Kinshasa, Cộng hòa Dân chủ Congo, đang ở mức báo động, với tình trạng ô nhiễm không khí nghiêm trọng đã được ghi nhận vào ngày 8 tháng 8 năm 2025. Thành phố này đã vượt qua các thành phố khác để trở thành nơi có chất lượng không khí không lành mạnh cho dân số nói chung. Đây không phải là lần đầu tiên Kinshasa xuất hiện trong danh sách này, vì trong tháng qua, thành phố liên tục đứng đầu danh sách các thành phố lớn bị ô nhiễm nhất.

Các chuyên gia chỉ ra rằng chất lượng không khí tại Kinshasa nằm trong thể loại ‘không lành mạnh’, có thể gây ra các hiệu ứng sức khỏe cho mọi người. Tình trạng ô nhiễm không khí ở Kinshasa hiện nay làm cho thành phố trở thành một trong những trung tâm đô thị bị ảnh hưởng nhiều nhất ở Trung Phi. Các cư dân và du khách được khuyến cáo nên thực hiện các biện pháp phòng ngừa để bảo vệ sức khỏe của mình.

Có nhiều yếu tố dẫn đến chất lượng không khí kém tại Kinshasa. Một trong những nguyên nhân chính là việc đốt cháy sinh khối rộng rãi do nông nghiệp, sản xuất than, và các đám cháy dư lượng cây trồng trong và xung quanh thành phố. Ngoài ra, khí thải từ bếp củi gia đình và sử dụng nhiên liệu rắn khác trong các hộ gia đình đô thị cũng góp phần vào tình trạng ô nhiễm. Tình trạng ô nhiễm môi trường lâu dài từ các chất ô nhiễm công nghiệp như asen, chì, dẫn xuất DDT và PCB cũng tiếp tục ảnh hưởng đến dân số thông qua không khí, nước và chuỗi thực phẩm.

Thực thi hạn chế các quy định môi trường và kiểm soát chất thải và khí thải không đầy đủ ở khu vực đô thị và ven đô cũng làm tình trạng trở nên tồi tệ hơn. Để bảo vệ bản thân khỏi chất lượng không khí kém, người dân được khuyên nên thực hiện các biện pháp bảo vệ như tránh hoạt động thể chất ngoài trời và theo dõi mức chất lượng không khí thường xuyên thông qua các nguồn tin cậy và ứng dụng di động chuyên dụng.

Các biện pháp dài hạn để cải thiện chất lượng không khí tại Kinshasa bao gồm việc đầu tư vào năng lượng tái tạo, tăng cường quản lý chất thải, và áp dụng công nghệ sạch. Sự tham gia của cộng đồng và nhận thức về vấn đề ô nhiễm không khí cũng đóng vai trò quan trọng trong việc tìm kiếm giải pháp bền vững cho thách thức này.

Sáng ngày 29/7, thủ đô Hà Nội bị bao phủ bởi một lớp sương mù dày đặc, tạo nên một khung cảnh mờ ảo và huyền bí. Hiện tượng thời tiết này đã làm giảm đáng kể tầm nhìn của người dân, gây ra nhiều khó khăn cho việc di chuyển và sinh hoạt hàng ngày.

Đáng chú ý, Hà Nội hiện đang phải đối mặt với một vấn đề nghiêm trọng hơn, đó là tình trạng ô nhiễm không khí. Theo các số liệu cập nhật mới nhất, Hà Nội đã xếp thứ 2 thế giới về mức độ ô nhiễm không khí vào thời điểm này. Điều này cho thấy mức độ ảnh hưởng nghiêm trọng của ô nhiễm không khí đến môi trường và sức khỏe của người dân.

Ô nhiễm không khí không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân mà còn tác động tiêu cực đến môi trường và nền kinh tế. Vì vậy, việc tìm kiếm các giải pháp hiệu quả để giảm thiểu ô nhiễm không khí đang trở thành một thách thức lớn đối với chính quyền và người dân Hà Nội. Một trong những giải pháp quan trọng là nâng cao ý thức của người dân về vấn đề này và thực hiện các biện pháp cụ thể để giảm thiểu tác động của ô nhiễm không khí.

Để theo dõi tình hình ô nhiễm không khí và cập nhật thông tin mới nhất, người dân có thể truy cập vào các trang web và ứng dụng di động cung cấp thông tin về chất lượng không khí, chẳng hạn như AirVisual hay Cổng thông tin điện tử thành phố Hà Nội. Những thông tin này sẽ giúp người dân có thể lên kế hoạch và điều chỉnh hoạt động hàng ngày của mình để giảm thiểu tác động của ô nhiễm không khí.

Ô nhiễm không khí ở Hà Nội và các tỉnh miền Bắc đang là một vấn đề nghiêm trọng và cần được quan tâm. Dữ liệu từ ứng dụng đo chỉ số chất lượng không khí IQAir cho thấy Hà Nội đã được xếp là thành phố ô nhiễm nhất thế giới với chỉ số chất lượng môi trường không khí ở ngưỡng cao, gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người.

Giáo sư – Phó giáo sư Nguyễn Thị Hoài An, nguyên Trưởng khoa Tai Mũi Họng Nhi, Bệnh viện Tai Mũi Họng Trung ương, hiện là Giám đốc chuyên môn Bệnh viện đa khoa An Việt, đã lên tiếng cảnh báo về những tác động có hại của ô nhiễm không khí. Không chỉ dừng lại ở ảnh hưởng đến phổi và hệ hô hấp, ô nhiễm không khí còn có thể gây tổn hại đến nhiều cơ quan khác của cơ thể, đặc biệt trong điều kiện thời tiết nắng nóng cực đoan như hiện nay.

Những nhóm người dễ bị ảnh hưởng từ ô nhiễm không khí bao gồm người cao tuổi, phụ nữ có thai, trẻ em, và người có sức đề kháng yếu. Để bảo vệ sức khỏe, việc đeo khẩu trang khi ra đường là rất quan trọng, nhưng cần chọn đúng loại khẩu trang phù hợp để đảm bảo hiệu quả.

Giáo sư – Phó giáo sư Nguyễn Thị Hoài An cũng khuyên mọi người nên duy trì chế độ dinh dưỡng tốt để tăng cường sức đề kháng cho cơ thể, giúp ngăn ngừa và tiêu diệt các vi khuẩn gây bệnh. Trong điều kiện ô nhiễm không khí nặng như hiện nay, việc đi khám sức khỏe thường xuyên là rất cần thiết để phát hiện sớm và xử lý kịp thời các vấn đề sức khỏe.

Bên cạnh đó, một số biện pháp phòng ngừa như đóng kín cửa, bật máy lọc không khí, và rửa mũi họng bằng nước muối sinh lý cũng giúp giảm bớt tác hại của ô nhiễm không khí. Mọi người cần cảnh giác và chủ động bảo vệ sức khỏe của mình trong tình hình ô nhiễm không khí hiện nay.

Để có thêm thông tin về các biện pháp bảo vệ sức khỏe trong tình hình ô nhiễm không khí, vui lòng tham khảo trang web của IQAir và trang web của Bệnh viện Tai Mũi Họng Trung ương.

Các nhà khoa học đang đưa ra lời cảnh báo rằng nỗ lực toàn cầu nhằm giảm ô nhiễm không khí có thể đang góp phần làm tăng tốc độ nóng lên toàn cầu, bất chấp những lợi ích đáng kể cho sức khỏe cộng đồng. Theo một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Communications Earth & Environment, sự giảm thiểu ô nhiễm không khí ở Đông Á, đặc biệt là tại Trung Quốc, đã làm suy giảm “hiệu ứng làm mát” do các hạt bụi trong không khí gây ra. Những hạt bụi này trước đây hoạt động như một tấm chắn, phản xạ một phần ánh sáng mặt trời và giảm thiểu sự hấp thụ nhiệt tại bề mặt Trái Đất.

Khi các quốc gia áp dụng các biện pháp quyết liệt để giảm khí thải như SO₂, “tấm chắn” tự nhiên này đã biến mất. Tuy nhiên, các nhà khoa học nhấn mạnh rằng việc cải thiện chất lượng không khí là không thể tranh cãi do lợi ích lớn lao cho sức khỏe. Vấn đề đặt ra là nếu không có hành động mạnh mẽ để giảm khí nhà kính như CO₂ và methane, nhân loại sẽ phải đối mặt với những hệ quả nghiêm trọng hơn.

Giáo sư Robert Allen cho biết: “Chúng ta đã tháo bỏ tấm rèm che nắng, và bây giờ chúng ta phải chống lại ánh nắng mặt trời bằng cách giảm các nguồn nhiệt – tức là khí nhà kính.” Một số giải pháp được đề xuất bao gồm trồng cây, thu giữ carbon, và chuyển đổi năng lượng từ nhiên liệu hóa thạch sang các nguồn tái tạo. Các giải pháp này được đánh giá là con đường đúng đắn, mặc dù có thể chậm hơn nhưng chắc chắn hơn.

Bài học từ Đông Á chỉ ra rằng chính sách môi trường cần phải đi đôi với hành động chống biến đổi khí hậu. Điều này đòi hỏi một cách tiếp cận đa hướng, từ cải thiện chất lượng không khí đến giảm khí thải và nâng cao nhận thức của cộng đồng. Như vậy, trong nỗ lực bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu, con đường đi đúng đắn là đồng thời thực hiện cả hai mục tiêu: giảm ô nhiễm không khí và giảm khí nhà kính.

Ô nhiễm không khí đang ngày càng trở thành một vấn đề sức khỏe đáng báo động tại khu vực Đông Á và Thái Bình Dương, gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe của trẻ em. Theo số liệu thống kê gần đây, mỗi ngày có hơn 100 trẻ em dưới 5 tuổi tử vong do ô nhiễm không khí. Điều này cho thấy mức độ nghiêm trọng của vấn đề và nhu cầu cấp thiết phải có những giải pháp hiệu quả để bảo vệ sức khỏe của nhóm dân số dễ bị tổn thương này.

Tình hình ô nhiễm không khí tại khu vực Đông Á và Thái Bình Dương đã đạt đến ngưỡng báo động, với nhiều thành phố lớn thường xuyên ghi nhận mức độ ô nhiễm không khí vượt quá giới hạn cho phép. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ em mà còn tác động tiêu cực đến cộng đồng nói chung. Trong bối cảnh đó, Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF) đã triển khai một dự án mới với mục tiêu sử dụng công nghệ Trí tuệ nhân tạo (AI) để bảo vệ sức khỏe của học sinh tại các trường học.

Dự án của UNICEF tập trung vào việc giảm thiểu tác động tiêu cực của ô nhiễm không khí đối với sức khỏe của trẻ em. Đây là nhóm dân số dễ bị tổn thương nhất trước tình trạng ô nhiễm môi trường hiện nay. Thông qua việc ứng dụng công nghệ AI, dự án này hy vọng sẽ cung cấp những giải pháp sáng tạo và hiệu quả để giảm thiểu rủi ro sức khỏe cho trẻ em, từ đó giúp chúng phát triển khỏe mạnh và toàn diện.

Công nghệ AI sẽ được sử dụng trong dự án này để theo dõi và phân tích dữ liệu về chất lượng không khí tại các trường học. Từ đó, các cơ quan chức năng và nhà trường có thể thực hiện những biện pháp can thiệp cần thiết để giảm thiểu tiếp xúc với không khí ô nhiễm. Điều này có thể bao gồm việc triển khai các hệ thống lọc không khí, tổ chức các hoạt động ngoài trời khi chất lượng không khí tốt hơn, và cung cấp thông tin cho phụ huynh và học sinh về cách bảo vệ sức khỏe trong điều kiện không khí ô nhiễm.

Ngoài ra, dự án cũng nhắm vào việc nâng cao nhận thức của cộng đồng về vấn đề ô nhiễm không khí và tác động của nó đối với sức khỏe của trẻ em. Thông qua việc cung cấp thông tin chính xác và đáng tin cậy, dự án hy vọng sẽ thúc đẩy sự tham gia của cộng đồng trong việc tìm kiếm giải pháp cho vấn đề ô nhiễm không khí. Điều này bao gồm việc kêu gọi các chính sách bảo vệ môi trường hiệu quả hơn và thúc đẩy sự thay đổi trong hành vi hàng ngày của mọi người để giảm thiểu ô nhiễm.

Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF) đang tích cực hợp tác với các đối tác chính phủ, tổ chức phi chính phủ và các bên liên quan khác để triển khai dự án này. Sự hợp tác chặt chẽ và cam kết của các bên liên quan là chìa khóa cho sự thành công của dự án. Thông qua những nỗ lực này, hy vọng rằng chúng ta có thể giảm thiểu tác động tiêu cực của ô nhiễm không khí đối với sức khỏe của trẻ em và tạo ra một môi trường sống lành mạnh hơn cho tất cả mọi người.

Một nghiên cứu gần đây của Đại học Columbia (Mỹ) đã chỉ ra rằng ô nhiễm không khí có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển trí tuệ của trẻ em, đặc biệt là trong giai đoạn thai kỳ và 5 năm đầu đời. Nghiên cứu này đã theo dõi hơn 200 bà mẹ sống ở thành phố New York và con cái của họ từ khi còn trong bụng mẹ đến lúc trẻ lên 7 tuổi. Kết quả cho thấy những đứa trẻ có mức độ hydrocarbon thơm đa vòng (PAH) cao trong máu dây rốn có chỉ số IQ thấp hơn từ 4-5 điểm so với nhóm trẻ ít tiếp xúc với chất này.

Điều này trở nên đáng báo động khi các chất ô nhiễm như PAH và bụi mịn PM2.5 không chỉ tồn tại ngoài đường, mà có mặt ngay trong nhà, từ bếp gas, khói thuốc lá, hương đốt, nến thơm đến khí thải xe cộ len lỏi qua cửa sổ. Não bộ trẻ nhỏ đang phát triển rất nhạy cảm, bất kỳ độc chất nào cũng có thể gây ra hậu quả lâu dài.

Giảm 4-5 điểm IQ nghe qua tưởng chừng nhỏ, nhưng trong một xã hội có tính cạnh tranh cao như hiện nay, mỗi điểm IQ là sự khác biệt giữa một đứa trẻ được phân lớp chọn hay không, được đánh giá là thông minh hay ‘chậm’, từ đó kéo theo những định kiến, ảnh hưởng đến sự tự tin và định hướng tương lai. Tuy nhiên, điều quan trọng là mức IQ này không cố định. Nếu biết cách can thiệp kịp thời – như cải thiện môi trường sống, tăng tương tác ngôn ngữ, dinh dưỡng hợp lý, khuyến khích vận động – trẻ vẫn có thể phát triển tốt về nhận thức.

Cha mẹ có thể thực hiện một số biện pháp thiết thực để bảo vệ con trẻ, chẳng hạn như hạn chế để trẻ tiếp xúc với khu vực gần đường lớn giờ cao điểm, dùng máy lọc không khí trong nhà, không hút thuốc trong nhà, hạn chế đốt hương, nến, bếp than, trồng cây xanh lọc khí, giữ nhà thông thoáng nhưng tránh gió xe bụi, và đảm bảo dinh dưỡng đủ vi chất cho trẻ để tăng sức đề kháng thần kinh.

Tóm lại, để bảo vệ chỉ số IQ của con trẻ, cha mẹ cần nâng cao nhận thức về tác động của ô nhiễm không khí và thực hiện các biện pháp phòng ngừa hiệu quả. Bằng cách chung tay bảo vệ môi trường sống và sức khỏe của trẻ em, chúng ta có thể giúp các em phát triển toàn diện và có một tương lai tươi sáng hơn.

Các chuyên gia y tế khuyến cáo rằng, để giảm thiểu tác động của ô nhiễm không khí đến sức khỏe của trẻ em, cha mẹ cần tích cực tìm hiểu và áp dụng các biện pháp bảo vệ hiệu quả. Đồng thời, các cấp chính quyền cũng cần có những chính sách cụ thể để kiểm soát ô nhiễm không khí, bảo vệ môi trường sống cho trẻ em và cộng đồng.

Chuyển đổi xe xăng sang xe điện đang là một chủ trương quan trọng nhằm giảm thiểu tình trạng ô nhiễm không khí, vốn dĩ bắt nguồn từ các phương tiện giao thông – nguồn phát thải lớn nhất. Tuy nhiên, việc thực hiện chuyển đổi này sẽ có tác động sâu rộng đến cuộc sống của người dân, đặc biệt là những người đang sinh sống và làm việc tại khu vực vành đai 1 của Hà Nội.

Ô nhiễm không khí tại Hà Nội hiện nay chủ yếu bắt nguồn từ các phương tiện giao thông, chiếm khoảng 35% tổng nguồn ô nhiễm. Trong đó, khí thải từ các phương tiện giao thông chiếm khoảng 12%, còn bụi hoạt động giao thông là 23%. Để có thể thực hiện chuyển đổi một cách hiệu quả, các chuyên gia đang đề xuất một số giải pháp quan trọng. Trước hết, cần tiến hành khảo sát đánh giá, hoàn thiện các thể chế chính sách hỗ trợ, đồng thời xây dựng cơ sở hạ tầng cần thiết và xác định tiêu chuẩn khí thải cụ thể cho xe máy. Quá trình chuyển đổi cần đảm bảo sự an toàn và thuận tiện tối đa cho người dân.

Thành phố Hà Nội đã có các kế hoạch cụ thể và chi tiết để thực hiện mục tiêu này. Các kế hoạch đó bao gồm việc khảo sát đánh giá tình hình, xác định rõ người dân và các đối tượng chịu ảnh hưởng trực tiếp, hoàn thiện hệ thống thể chế chính sách hỗ trợ và xây dựng cơ sở hạ tầng cần thiết cho việc phát triển và sử dụng xe điện. Song song với đó, các chuyên gia cũng đề xuất một số giải pháp quan trọng khác như thúc đẩy phát triển mô hình đổi pin, tận dụng và khai thác hiệu quả hệ thống cây xăng hiện có, và cần có sự phối hợp đồng bộ giữa các bộ, ngành liên quan trong công tác quy hoạch và phát triển đô thị.

Nếu người dân hiểu rõ và nắm bắt được mục tiêu, kế hoạch của chính sách, cũng như cảm nhận được rằng chính sách này là vì lợi ích của họ, họ sẽ tự nguyện thay đổi và ủng hộ. Hiện tại, Hà Nội đang tích cực triển khai các kế hoạch cần thiết để dẫn đầu trong công tác chuyển đổi xe xăng sang xe điện. Với lợi thế về Luật Thủ đô, thành phố hoàn toàn có khả năng đạt được mục tiêu này nếu có sự phối hợp và hỗ trợ từ các bên liên quan.

Việc chuyển đổi sang xe điện không chỉ giúp giảm thiểu ô nhiễm không khí mà còn đóng góp vào việc xây dựng một môi trường sống trong lành và bền vững cho thế hệ tương lai. Để đảm bảo sự thành công của chủ trương này, vai trò của chính quyền, chuyên gia và người dân là rất quan trọng. Sự tham gia và hỗ trợ tích cực từ tất cả các bên sẽ tạo nên một cộng đồng đồng thuận, hướng tới mục tiêu chung là bảo vệ môi trường và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.

Chính vì vậy, việc triển khai chuyển đổi xe xăng sang xe điện ở Hà Nội nói riêng và các thành phố lớn nói chung là một bước tiến quan trọng trong công tác bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Với sự chuẩn bị kỹ lưỡng, kế hoạch cụ thể và sự hỗ trợ từ các bên liên quan, việc chuyển đổi này hứa hẹn sẽ mang lại kết quả tích cực trong thời gian tới.