Đèn ban ngày, hay còn gọi là đèn chiếu sáng ban ngày (DRLs), đã trở thành một tính năng phổ biến trên nhiều dòng xe hiện đại. Loại đèn LED có cường độ ánh sáng thấp này được bố trí ở phần đầu xe, thường nằm gần hoặc xung quanh cụm đèn pha. So với đèn định vị, DRLs có độ sáng vượt trội hơn nhưng vẫn không thể sánh bằng đèn pha. Tuy nhiên, ánh sáng từ DRLs đủ mạnh để giúp các phương tiện khác, người đi bộ, người đi xe đạp và những người tham gia giao thông dễ dàng nhận diện xe trong điều kiện ban ngày, đặc biệt khi trời nhiều mây, có sương mù hay vào thời điểm chạng vạng.

Trên hầu hết các dòng xe hiện đại, đèn chiếu sáng ban ngày hoạt động một cách tự động. Khi người lái khởi động động cơ, đèn sẽ bật sáng và tự động tắt khi đèn pha được kích hoạt. Việc sử dụng loại đèn này không đòi hỏi người lái phải thực hiện thao tác phức tạp. Chỉ cần vặn chìa khóa hoặc nhấn nút khởi động, đèn sẽ tự động vận hành.

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng những chiếc xe sử dụng đèn chiếu sáng ban ngày có nguy cơ gặp tai nạn chết người vào ban ngày thấp hơn 5% so với những xe không được trang bị. Đặc biệt, trong các vụ tai nạn đơn phương liên quan đến người đi xe đạp, người đi bộ hoặc các đối tượng không tham gia giao thông, nguy cơ tử vong giảm tới 12%. Điều này cho thấy đèn chiếu sáng ban ngày không chỉ là một chi tiết thiết kế mà còn là một yếu tố quan trọng góp phần nâng cao an toàn khi lái xe.

Tuy nhiên, đèn chiếu sáng ban ngày không phù hợp để lái xe ban đêm. Cường độ ánh sáng của DRLs không đủ để chiếu sáng đường một cách hiệu quả khi di chuyển trong điều kiện ban đêm. Đèn chiếu sáng ban ngày không thể thay thế đèn pha, bất kể xe được trang bị đèn pha công nghệ HID hay LED.

Một điểm đáng chú ý khác là khi DRLs hoạt động, đèn hậu sẽ không sáng. Đèn hậu chỉ được kích hoạt khi đèn pha hoặc đèn định vị bật lên. Việc lái xe mà đèn hậu không hoạt động là vi phạm pháp luật tại nhiều quốc gia, đặc biệt trong điều kiện ban đêm hoặc khi thời tiết bất lợi như mưa lớn hay sương mù dày đặc.

Thiết kế của DRLs hướng ánh sáng về phía trước thay vì chiếu xuống dưới như đèn pha hay đèn sương mù. Mục tiêu chính của loại đèn này là tăng khả năng nhận diện xe từ các phương tiện khác, chứ không phải để chiếu sáng đường đi như hai loại đèn còn lại.

Tại Hoa Kỳ, mặc dù các nghiên cứu từ Cơ quan An toàn Giao thông Đường bộ Quốc gia khẳng định đèn chiếu sáng ban ngày giúp giảm thiểu tai nạn và va chạm, chính phủ Hoa Kỳ hiện không bắt buộc các phương tiện đường bộ phải trang bị loại đèn này. Trong khi đó, Canada đã áp dụng quy định yêu cầu tất cả xe mới phải có DRLs từ năm 1989. Tương tự, Liên minh Châu Âu cũng đặt ra quy định bắt buộc đối với mọi ô tô, xe tải và xe van mới được bán từ năm 2012.

Tại Hoa Kỳ, người dùng vẫn có thể lắp đặt DRLs cho những chiếc xe cũ nếu sẵn sàng chi trả thêm chi phí. Một bộ DRL thông thường có giá từ 50 đến 200 đô la, và thời gian lắp đặt thường kéo dài từ ba đến bốn giờ, tùy thuộc vào hãng xe và mẫu xe.

Để giảm thiểu ô nhiễm không khí, hàng chục thành phố trên toàn thế giới đang tích cực triển khai các biện pháp siết chặt quy định đối với phương tiện chạy bằng xăng dầu. Một trong những cách tiếp cận hiệu quả được nhiều thành phố áp dụng là thiết lập vùng phát thải thấp (Low Emission Zones – LEZ) hoặc vùng không phát thải (Zero-Emission Zones – ZEZ). Trong khi LEZ tập trung vào việc nâng cao tiêu chuẩn khí thải của các phương tiện động cơ đốt trong, ZEZ lại là khu vực chỉ cho phép các phương tiện không phát thải, như xe điện, xe đạp, và người đi bộ, được di chuyển tự do.

Theo Viện Tài nguyên Thế giới (WRI), chính sách ZEZ không chỉ giúp giảm đáng kể lượng khí thải mà còn mang lại lợi ích môi trường và kinh tế. Nếu được thiết kế hợp lý, ZEZ có thể giảm thiểu số lượng phương tiện lưu thông, giảm tắc nghẽn giao thông, và thúc đẩy sự phát triển của thị trường xe điện. Tuy nhiên, việc triển khai ZEZ cũng gặp phải một số thách thức và e ngại về tác động kinh tế – xã hội, đặc biệt là đối với người dân có thu nhập thấp và các doanh nghiệp vận tải nhỏ.

Một số thành phố tiên phong như Rotterdam, Amsterdam, London, Oxford, Brussels, Santa Monica, Los Angeles, Oslo, và các thành phố tại Trung Quốc như Thâm Quyến, Phật Sơn, Đông Quan, và Hàng Châu, đã bắt đầu triển khai hoặc công bố kế hoạch thí điểm ZEZ. Các thành phố này đã đưa ra nhiều cách làm hiệu quả, có thể được xem là bài học kinh nghiệm cho những đô thị khác.

Khi triển khai ZEZ, một số thành phố đã ưu tiên chuyển đổi đối với xe tải, vì việc hạn chế xe cá nhân chạy xăng vào trung tâm có thể gây ra phản ứng từ người dân. Các thành phố cũng bắt đầu với quy mô nhỏ, như cách của Thâm Quyến, nơi đã thiết lập 10 khu ZEZ với tổng diện tích 22 km2. Các khu vực này được bố trí tại trung tâm các quận nội thành, nơi thường xuyên ghi nhận mức độ ô nhiễm không khí cao và ùn tắc giao thông.

Để hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ, các thành phố như Rotterdam đã cung cấp các khoản trợ cấp mua xe tải điện và tư vấn về các giải pháp sạc điện. Việc áp dụng giai đoạn chuyển tiếp kéo dài cũng giúp các doanh nghiệp có thời gian chuẩn bị và chuyển đổi sang xe điện. WRI cho rằng đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang phương tiện không phát thải là yếu tố then chốt để cải thiện chất lượng không khí và giảm thiểu rủi ro sức khỏe cho con người.

Triển khai ZEZ có thể là một thách thức, nhưng các thành phố như Amsterdam, Thâm Quyến, và Rotterdam đã chứng minh rằng hoàn toàn khả thi. Để đảm bảo sự thành công của ZEZ, chính sách cần tránh gây ra những tác động tiêu cực cho các công ty vận tải nhỏ và cư dân, đồng thời mang lại thêm các lợi ích đi kèm như tăng hiệu quả vận hành và giảm tắc nghẽn.

WRI và các tổ chức khác đang tiếp tục nghiên cứu và cung cấp các hướng dẫn, hỗ trợ kỹ thuật cho các thành phố trên toàn thế giới trong việc triển khai ZEZ.