Tin giả và thông tin sai sự thật đang lan truyền với tốc độ chóng mặt trên mạng xã hội, gây ra sự hoang mang và lo lắng không đáng có trong cộng đồng. Sự phát triển nhanh chóng của mạng xã hội đã tạo ra một môi trường thông tin đa chiều, nhưng đồng thời cũng tạo ra kẽ hở để tin giả phát tán rộng rãi.

Đặc tính nhanh chóng và sức lan tỏa rộng của thông tin trên mạng khiến việc quản lý và kiểm soát trở nên khó khăn hơn bao giờ hết. Nếu người sử dụng không có đủ năng lực nhận biết và kỹ năng xử lý thông tin, mạng xã hội có thể trở thành ‘con dao hai lưỡi’, gây ra những hậu quả khôn lường cho cá nhân, gia đình và cả xã hội.

Gần đây, trên mạng xã hội đã xuất hiện nhiều tin giả liên quan đến các vụ việc thời sự như vụ lật tàu ở Quảng Ninh và tình hình mưa lũ ở Nghệ An. Thông tin sai lệch về việc ‘vỡ đập thủy điện Bản Vẽ’ đã lan truyền rộng rãi trên các nền tảng như Facebook và TikTok, khiến nhiều người dân hoang mang và lo lắng. Người đăng tin sai sự thật đã bị xử lý theo quy định của pháp luật, nhưng những ảnh hưởng tiêu cực vẫn còn tồn tại và cần được khắc phục.

Theo các chuyên gia, tin giả thường lan truyền nhanh hơn thông tin xác thực do đánh trúng tâm lý tò mò của người dùng. Một nghiên cứu của Viện Công nghệ Massachusetts cho thấy tin giả có tốc độ lan truyền gấp sáu lần so với thông tin thật. Tin giả không chỉ gây ảnh hưởng đến cá nhân và gia đình mà còn là nguy cơ gây xói mòn niềm tin và giá trị đạo đức truyền thống trong xã hội.

Tin giả đang bị các thế lực thù địch triệt để khai thác nhằm xuyên tạc và chống phá chế độ. Chúng thường xuyên đăng tải thông tin chống Đảng, Nhà nước, truyền bá những tư tưởng thù địch và kích động hận thù. Mục đích là khơi dậy sự phẫn nộ và làm lu mờ lý trí của người đọc, người xem, hướng sự chỉ trích vào Đảng và chính quyền.

Nhà nước Việt Nam đã thể hiện sự quyết tâm trong việc ngăn chặn và xử lý các hành vi vi phạm liên quan đến tin giả. Luật An ninh mạng và Nghị định số 15/2020/NĐ-CP đã thiết lập khung pháp lý chặt chẽ để ngăn chặn các hành vi đưa tin giả. Lực lượng chức năng đã xử lý hàng nghìn vụ việc liên quan đến tin giả và thông tin sai sự thật.

Tuy nhiên, để ngăn chặn tin giả một cách hiệu quả, cần huy động sức mạnh của toàn xã hội. Cần tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ và triển khai rộng rãi các chương trình giáo dục kỹ năng số cho người dân. Người dân cần luôn kiểm chứng nguồn gốc của thông tin trước khi chia sẻ và biết nói không với việc chia sẻ thông tin chưa được kiểm chứng.

Với sự quyết tâm của các cơ quan chức năng và sự tham gia tích cực của toàn xã hội, chúng ta hoàn toàn có thể xây dựng một không gian mạng an toàn và lành mạnh, nơi thông tin được truyền tải một cách chính xác và tin cậy. Điều này không chỉ giúp ngăn chặn tin giả mà còn góp phần xây dựng một xã hội thông minh và phát triển bền vững.

Thảm họa lật tàu Vịnh Xanh 58 tại Vịnh Hạ Long, Quảng Ninh, đã gây ra một trong những tai nạn hàng hải nghiêm trọng nhất trong lịch sử, cướp đi sinh mạng của 37 người và để lại hậu quả đau thương không thể khắc phục. Trong không khí tang tóc và chia buồn, cộng đồng đã thể hiện sự quan tâm và chia sẻ với các gia đình nạn nhân. Tuy nhiên, bên cạnh những hành động giúp đỡ và chia sẻ chân thành, một số cá nhân đã lợi dụng sự kiện đau thương này để dựng chuyện, chế ảnh sai sự thật và lan truyền thông tin giả mạo trên mạng xã hội.

Hành vi này không chỉ thể hiện sự phản cảm và vô đạo đức mà còn có thể phải chịu trách nhiệm trước pháp luật. Việc sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để chế ảnh, dựng chuyện về thảm kịch nhằm mục đích tăng tương tác trên mạng xã hội không chỉ trái thuần phong mỹ tục, đi ngược với những giá trị đạo đức cơ bản của xã hội, mà còn là hành vi vi phạm pháp luật và cần bị xử lý nghiêm. Luật sư Nguyễn Văn Tuấn, Giám đốc Công ty Luật TGS, Đoàn Luật sư TP Hà Nội, đã đưa ra nhận định về vấn đề này.

Theo Điều 101 Nghị định số 15/2020/NĐ-CP của Chính phủ, cá nhân, tổ chức cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức, danh dự, nhân phẩm của cá nhân lên mạng xã hội có thể bị xử phạt hành chính. Mức phạt có thể áp dụng đối với cá nhân vi phạm là 5-10 triệu đồng, với tổ chức vi phạm là 10-20 triệu đồng. Ngoài ra, chủ thể vi phạm còn bị buộc gỡ bỏ thông tin sai sự thật hoặc gây nhầm lẫn do thực hiện hành vi vi phạm.

Trong trường hợp hành vi bị xác định gây hậu quả nghiêm trọng trong xã hội, như làm hoang mang dư luận, gây phẫn nộ, bức xúc trong nhân dân, tạo tâm lý tiêu cực cho gia đình nạn nhân hay dẫn tới khó khăn, cản trở cho công tác cứu hộ, người vi phạm có thể bị xem xét trách nhiệm hình sự về tội Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân theo Điều 331 Bộ luật Hình sự 2015. Mức phạt có thể áp dụng là phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm. Trường hợp hành vi gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội, thì bị phạt tù từ 2-7 năm.

Mới đây, vào ngày 29/8, thông tin từ Bộ Công an cho biết, cơ quan này đã vào cuộc điều tra và làm rõ các trường hợp chia sẻ ảnh và thông tin sai lệch liên quan đến sự việc.

Rõ ràng, việc lan truyền thông tin giả mạo và chia sẻ ảnh không chính xác trên mạng xã hội là hành vi vi phạm pháp luật và có thể gây ra những hậu quả tiêu cực trong xã hội. Chúng ta cần có biện pháp phòng ngừa, phát hiện và xử lý kịp thời các hành vi này, khuyến khích sử dụng các nền tảng trực tuyến một cách có trách nhiệm và an toàn.