Một thủ đoạn lừa đảo mới và tinh vi đang nhắm vào những người trẻ tuổi, đặc biệt là học sinh và sinh viên trên cả nước. Những kẻ lừa đảo này giả mạo công an, tự xưng là cán bộ công an, gọi điện thông báo rằng nạn nhân dính líu đến một vụ án nghiêm trọng như buôn bán ma túy hoặc rửa tiền.

Sau đó, chúng yêu cầu nạn nhân tự dàn cảnh bị bắt cóc, gửi hình ảnh và video cho gia đình để đe dọa và ép buộc chuyển tiền. Một trường hợp cụ thể đã được ghi nhận vào cuối tháng 7, khi Công an phường Lý Thường Kiệt, tỉnh Ninh Bình, nhận được tin báo của gia đình anh Đặng về việc con gái 18 tuổi đang bị bắt cóc.

Kẻ lạ mặt yêu cầu chuyển khoản ngay 300 triệu đồng. Tuy nhiên, sau hơn hai giờ lần theo manh mối, cảnh sát đã phát hiện con gái anh Đặng đang tự giam mình trong một nhà nghỉ ở phường Kim Bảng. Thủ đoạn lừa đảo này không chỉ diễn ra ở Việt Nam mà còn ở nhiều nước trên thế giới.

Ví dụ, tại Australia, cảnh sát đã ghi nhận có 1.172 vụ ‘bắt cóc trực tuyến’ vào năm 2019. Tại Mỹ, FBI đã phát giác kiểu lừa đảo này từ những năm 2010. Để tránh trở thành nạn nhân của thủ đoạn lừa đảo này, người dân, đặc biệt là học sinh và sinh viên, cần tự trang bị kỹ năng nhận diện chiêu trò lừa đảo.

Họ cần báo ngay cho cơ quan công an nơi gần nhất nếu gặp phải tình huống tương tự. Bên cạnh đó, cơ quan công an cũng khuyến cáo người dân tuyệt đối không gọi điện yêu cầu người dân chuyển tiền vào tài khoản ngân hàng hoặc cài đặt phần mềm để phục vụ điều tra như lời kẻ gian dụ dỗ.

Trong quá trình điều tra, cảnh sát gặp nhiều khó khăn do kẻ lừa đảo sử dụng ứng dụng nhắn tin được mã hóa, kỹ thuật thay đổi số điện thoại. Do đó, việc phòng ngừa và nâng cao cảnh giác là rất quan trọng. Kẻ lừa đảo thường nhắm vào những người trẻ tuổi ít kinh nghiệm sống, ít va vấp xã hội.

Chúng lợi dụng tâm lý sợ hãi và tạo ra những tình huống giả để ép buộc nạn nhân chuyển tiền. C02 Bộ Công an đã cảnh báo về thủ đoạn lừa đảo này và khuyến cáo người dân cần cẩn thận khi nhận được cuộc gọi từ người lạ, đặc biệt là khi có yêu cầu chuyển tiền hoặc cung cấp thông tin cá nhân.

Người dân cần tỉnh táo và không mắc bẫy của kẻ lừa đảo. Cảnh sát cũng khuyến cáo người dân nên nâng cao cảnh giác và không cung cấp thông tin cá nhân hoặc chuyển tiền cho những người không rõ身份. Tìm hiểu thêm về cách phòng ngừa lừa đảo và cách bảo vệ bản thân.

Trong thời đại kỹ thuật số hiện nay, việc lừa đảo trực tuyến đang trở thành một vấn đề cấp thiết và cần được quan tâm ở Việt Nam. Theo số liệu thống kê của Bộ Thông tin và Truyền thông, Việt Nam hiện có hơn 70 triệu người sử dụng Internet trên tổng số hơn 100 triệu dân, đứng top đầu khu vực về mật độ sử dụng mạng xã hội và dịch vụ trực tuyến. Tuy nhiên, sự phát triển nhanh chóng của công nghệ cũng dẫn đến sự gia tăng mạnh mẽ của các hình thức lừa đảo trực tuyến.

Hàng loạt vụ việc người dân bị lừa mất hàng trăm triệu, thậm chí hàng tỷ đồng qua mạng xã hội, email giả mạo, ứng dụng độc hại, website lừa đảo… đã được ghi nhận tại nhiều địa phương. Các đối tượng lừa đảo ngày càng trở nên tinh vi, sử dụng công nghệ cao để qua mặt cả những người có hiểu biết. Mục tiêu cuối cùng của họ luôn là chiếm đoạt tài sản thông qua thủ đoạn giả danh, đánh vào tâm lý sợ hãi, nhẹ dạ, lòng tham hoặc sự thiếu cảnh giác của nạn nhân.

Cục An toàn thông tin (Bộ Thông tin và Truyền thông) đã phát hành tài liệu hướng dẫn ‘Kỹ năng nhận diện và phòng chống lừa đảo trực tuyến’, trong đó tổng hợp nhiều phương thức và kịch bản lừa đảo phổ biến. Các hình thức lừa đảo phổ biến hiện nay bao gồm giả mạo cơ quan nhà nước, công an, tòa án… gọi điện yêu cầu phối hợp điều tra, chuyển tiền phục vụ kiểm tra tài chính; lừa đảo trúng thưởng, việc làm, đầu tư sinh lời cao, yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân hoặc chuyển tiền đặt cọc; tấn công bằng mã độc thông qua ứng dụng giả mạo, file đính kèm trong email, hoặc liên kết chứa mã độc; giả danh người thân qua mạng xã hội, dùng ảnh, video giả (deepfake) nhờ chuyển tiền gấp; tấn công tài khoản ngân hàng, ví điện tử thông qua các kỹ thuật phishing (giả mạo), smishing (tin nhắn lừa đảo), vishing (cuộc gọi lừa đảo)…

Để tự bảo vệ trên không gian mạng, Cục An toàn thông tin đã đưa ra 5 nhóm kỹ năng thiết yếu. Thứ nhất là kỹ năng nhận biết, giúp người dân kịp thời phát hiện nguy cơ. Người dùng cần nắm được cách tiếp cận, phương thức lừa đảo và kịch bản thường gặp. Thứ hai là kỹ năng phát hiện, giúp người dùng nhận diện các dấu hiệu lừa đảo qua các kênh như cuộc gọi, email, mạng xã hội, website, ứng dụng… Thứ ba là kỹ năng xử lý, khi nghi ngờ hoặc đã rơi vào bẫy lừa đảo, người dân cần biết cách xử lý đúng đắn. Thứ tư là kỹ năng phòng tránh, với nguyên tắc quan trọng là ‘phòng hơn chống’. Cuối cùng là kỹ năng bảo vệ lâu dài, với ‘3 nguyên tắc vàng’ và ‘6 KHÔNG’.

Cần sự chung tay của cả cộng đồng trong việc phòng chống lừa đảo trực tuyến. Lừa đảo trực tuyến là tội phạm công nghệ cao, khó kiểm soát và dễ lan rộng. Do đó, việc chủ động nhận diện và cảnh báo là vô cùng cần thiết. Bên cạnh sự vào cuộc của các cơ quan chức năng, người dân cũng cần tích cực tham gia tuyên truyền, chia sẻ kiến thức phòng chống lừa đảo đến cộng đồng.