Ngày 17/7, chị N., 38 tuổi, ở Hà Nội, đã nhận được một cuộc điện thoại từ một người tự xưng là nhân viên giao hàng. Người này thông báo rằng chị có một đơn hàng và yêu cầu chị chuyển khoản 10.000 đồng. Sau đó, đối tượng đã hướng dẫn chị hủy đăng ký hội viên giao hàng và chuyển khoản nhầm. Khi chị thao tác theo hướng dẫn, tài khoản của chị đã bị trừ 1,5 tỷ đồng.

Thủ đoạn trên là một hồi chuông cảnh báo về một loại tội phạm mạng đang tiến hóa rất nhanh, hoạt động có tổ chức, và len lỏi vào từng giao dịch thương mại điện tử. Thượng tá Đào Trung Hiếu, Tiến sĩ Tội phạm học, cho rằng điểm nguy hiểm nhất của chiêu lừa ‘shipper giả’ nằm ở chỗ các đối tượng không hành động theo những kịch bản cũ kỹ, sơ sài như trước đây, mà liên tục biến đổi cách tiếp cận, đánh thẳng vào tâm lý tin tưởng của người dùng.

Các đối tượng xấu luôn tìm cách bắt kịp hành vi mua sắm trực tuyến của người dân để giăng bẫy, từ giả danh nhân viên giao hàng đến giả mạo tổng đài chăm sóc khách hàng, gửi đường link tra cứu đơn hàng hay thậm chí giả dạng sàn thương mại điện tử. Điều khiến người bị hại dễ mắc lừa chính là việc dữ liệu đơn hàng, từ tên, địa chỉ, số điện thoại, đến giá trị món hàng, hoàn toàn trùng khớp với đơn thật mà họ đang chờ nhận.

Thượng tá Đào Trung Hiếu nhận định, nhiều người chủ quan nghĩ rằng vài chục nghìn đồng không đáng kể, nhưng thực chất, đó là cái bẫy mở cửa cho tội phạm công nghệ cao. Đường link hoặc mã QR mà đối tượng gửi tới thường chứa mã độc, cài vào điện thoại để chiếm quyền điều khiển ứng dụng ngân hàng. Hoặc nguy hiểm hơn, các trang web giả mạo yêu cầu nhập OTP, thực chất là hành vi ủy quyền vô tình cho kẻ gian rút toàn bộ tiền trong tài khoản.

Vấn nạn rò rỉ dữ liệu cá nhân là một vấn đề nghiêm trọng. Thông tin cá nhân của người dùng không còn an toàn như nhiều người tưởng. Dữ liệu bị rò rỉ từ 3 nguồn chính: Nội bộ các sàn thương mại điện tử hoặc đơn vị vận chuyển; các website và ứng dụng kém bảo mật nơi người dùng vô tình để lại thông tin; thị trường mua bán ‘data rác’ diễn ra công khai trên mạng xã hội.

Với vài trăm nghìn đồng, các nhóm lừa đảo có thể sở hữu hàng nghìn bộ dữ liệu chi tiết, từ đó dựng lên câu chuyện lừa đảo khớp tới 90-100% sự thật, khiến người nhận tin tưởng gần như tuyệt đối. Khi niềm tin bị khai thác làm công cụ gây án, mọi cảnh báo chung chung trở nên vô nghĩa nếu không có kỹ năng phòng vệ cụ thể.

Trước thực trạng này, Thượng tá Hiếu khuyến cáo người dùng cần cảnh giác và tự bảo vệ mình. Người dùng cần nhớ nguyên tắc cơ bản: Không chuyển tiền trước cho shipper lạ, không bấm vào đường link hoặc quét QR từ tin nhắn không rõ nguồn gốc, không cung cấp mã OTP hay mật khẩu ngân hàng cho bất kỳ ai. Hãy kiểm tra đơn hàng trực tiếp trên ứng dụng chính thức, ưu tiên thanh toán khi nhận hàng và bật bảo mật đa lớp cho tài khoản ngân hàng.

Tuy nhiên, Tiến sĩ Tội phạm học cũng chia sẻ về một vấn đề đáng lo hơn, là nhóm bị tội phạm nhắm đến nhiều nhất chính là học sinh, sinh viên và người trẻ tuổi, vốn thành thạo công nghệ nhưng thiếu kỹ năng kiểm chứng thông tin. Việc giáo dục kỹ năng tự vệ số cần được triển khai khẩn cấp, bài bản, như một môn học bắt buộc trong trường học và cộng đồng, để thế hệ trẻ có thể tự bảo vệ mình trước những kịch bản lừa đảo tinh vi ngày càng xuất hiện dày đặc.

Lỗ hổng bảo mật trong chip của Nvidia đã trở thành tâm điểm chú ý gần đây, khi các chuyên gia và cơ quan chức năng Trung Quốc đặt vấn đề về công nghệ theo dõi vị trí và khả năng tắt máy từ xa được tích hợp sẵn trong sản phẩm này.

Các chuyên gia và cơ quan chức năng Trung Quốc đang ngày càng quan ngại về những rủi ro tiềm ẩn liên quan đến công nghệ này, đặc biệt là khả năng bị lợi dụng để thu thập dữ liệu trái phép hoặc kiểm soát thiết bị mà không được người dùng biết đến. Theo xác nhận của chuyên gia AI Hoa Kỳ, công nghệ này đã được hoàn thiện và có thể vận hành ổn định.

Trung Quốc đã yêu cầu Nvidia phải giải thích rõ về các lỗ hổng bảo mật, đặc biệt là những rủi ro liên quan đến backdoor trên chip H20. Các cơ quan chức năng Trung Quốc đã triệu tập Nvidia và yêu cầu cung cấp tài liệu minh chứng về các biện pháp bảo đảm an ninh mạng và bảo vệ dữ liệu của người dùng.

Việc này áp dụng theo các quy định của Luật An ninh mạng, Luật An toàn dữ liệu và Luật Bảo vệ thông tin cá nhân của Trung Quốc, nhằm đảm bảo bảo vệ quyền lợi và dữ liệu của người dùng trong nước trước nguy cơ công nghệ bị can thiệp trái phép.

Ba bộ luật chính được căn cứ trong vụ việc này gồm Luật An ninh mạng, Luật An toàn dữ liệu và Luật Bảo vệ thông tin cá nhân, đều nhằm mục tiêu kiểm soát và xử lý chặt chẽ các rủi ro về dữ liệu cá nhân và an ninh mạng.

Những quy định này buộc các công ty công nghệ phải minh bạch và chịu trách nhiệm khi sản phẩm của họ đe dọa đến an toàn người dùng, giúp hạn chế các hành vi khai thác backdoor hoặc truy cập trái phép.

Trong trường hợp này, Nvidia bị cáo buộc về việc chip H20 của họ bị phát hiện có backdoor liên quan đến theo dõi và tắt máy từ xa, gây rủi ro bảo mật cho người dùng Trung Quốc.

Chuyên gia AI Hoa Kỳ đã xác nhận công nghệ theo dõi và tắt máy từ xa trên chip Nvidia đã khá hoàn thiện và có thể sử dụng thực tiễn.

Tóm lại, việc kiểm tra chip lại quan trọng trong an ninh mạng vì chip là nền tảng của thiết bị, có thể bị khai thác để theo dõi trái phép hoặc gián đoạn thiết bị, ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền riêng tư và an toàn dữ liệu.

Gần đây, trên mạng xã hội xuất hiện một số thông tin lan truyền về việc mời phụ huynh đăng ký cho con em mình từ lớp 1 đến lớp 9 tham gia chương trình duyệt binh thiếu nhi tại quảng trường Ba Đình nhân dịp Quốc khánh 2/9. Thông tin này đã thu hút sự quan tâm và lo lắng từ cộng đồng phụ huynh.

Các bài đăng trên mạng xã hội sử dụng logo của Đài Truyền hình Việt Nam (VTV) làm ảnh bìa và biểu tượng của Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh làm ảnh đại diện. Đồng thời, các bài đăng này cũng cung cấp thông tin về thời gian, địa điểm tổ chức và khẳng định sự kiện sẽ được phát sóng trực tiếp trên VTV. Điểm đáng ngờ là các bài đăng này nhấn mạnh việc tài trợ toàn bộ chi phí ăn ở, di chuyển, tập huấn và ghi hình cho học sinh tham gia. Điều này dễ khiến nhiều phụ huynh nhẹ dạ đăng ký mà không kiểm chứng.

Tuy nhiên, vào ngày 24/7, fanpage chính thức của VTV3 đã lên tiếng bác bỏ hoàn toàn thông tin này, khẳng định đây là thông tin bịa đặt và Đài Truyền hình Việt Nam không có bất kỳ kế hoạch hay chủ trương nào liên quan đến một chương trình duyệt binh thiếu nhi như vậy. Các đối tượng đã giả mạo, lợi dụng hình ảnh và uy tín của đài để tung tin sai lệch, gây hoang mang dư luận và có dấu hiệu lừa đảo. Người dân được khuyến cáo không chia sẻ, không lan truyền các thông tin chưa được xác thực.

Fanpage VTV3 cũng cảnh báo về việc các đối tượng giả mạo đã lợi dụng uy tín của VTV để phát tán thông tin sai lệch, gây hoang mang dư luận và có dấu hiệu lừa đảo. Cùng thời điểm, fanpage chính thức của Hội đồng Đội Trung ương cũng khẳng định thông tin về chương trình ‘Duyệt binh nhí’ là bịa đặt và kêu gọi người dân nâng cao cảnh giác, chỉ theo dõi thông tin từ các kênh chính thống của Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh và tích cực báo cáo các trang mạo danh.

Các trang giả mạo thường yêu cầu phụ huynh cung cấp thông tin cá nhân chi tiết của trẻ như họ tên, năm sinh, địa chỉ, trường học, số điện thoại, email, dấu hiệu rõ ràng của hành vi thu thập dữ liệu với mục đích không minh bạch. Việc lợi dụng tên tuổi các cơ quan uy tín để lan truyền thông tin sai sự thật không chỉ làm nhiễu loạn thông tin, gây hoang mang dư luận mà còn tiềm ẩn nguy cơ lừa đảo, xâm phạm quyền riêng tư và dữ liệu cá nhân của trẻ em.

Trong bối cảnh này, người dân cần tăng cường cảnh giác và chỉ tin tưởng vào các thông tin chính thức từ các kênh đáng tin cậy. Việc xác thực thông tin trước khi chia sẻ hoặc đăng ký tham gia là rất quan trọng để bảo vệ bản thân và cộng đồng. VTV và các cơ quan chức năng khác sẽ tiếp tục có những thông báo chính thức để cảnh báo và ngăn chặn những hành vi lừa đảo trên mạng xã hội.

Lừa đảo tuyển dụng trực tuyến đang trở thành một vấn đề nhức nhối trên các nền tảng mạng xã hội như TikTok, Facebook, Zalo,… trong thời gian gần đây. Hàng loạt tin tuyển dụng hấp dẫn đã thu hút sự chú ý của nhiều sinh viên và lao động phổ thông, tuy nhiên, nhiều người trong số họ đã trở thành nạn nhân của các ‘bẫy’ việc làm tinh vi. Chỉ sau vài cú nhấp chuột và tin nhắn chuyển khoản, họ đã mất trắng hàng trăm nghìn đến vài triệu đồng.

Các đối tượng lừa đảo thường lợi dụng tâm lý muốn có việc làm nhanh chóng và thu nhập cao của người lao động, đặc biệt là sinh viên và lao động phổ thông. Theo thống kê từ Phòng An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Công an TP.HCM, số vụ lừa đảo tuyển dụng trực tuyến trong nửa đầu năm 2025 có chiều hướng tăng mạnh. Các chiêu trò lừa đảo ngày càng tinh vi, từ dựng fanpage giả mạo công ty thật, sử dụng hình ảnh thương hiệu uy tín, đến tổ chức phỏng vấn qua video call để tạo niềm tin.

Chuyên gia dự báo nguồn nhân lực Trần Anh Tuấn nhận định: ‘Tội phạm lợi dụng tâm lý người lao động muốn có việc ngay, không có nhiều kinh nghiệm, đặc biệt là mong muốn thu nhập cao mà ít ràng buộc. Đây chính là lỗ hổng để tội phạm khai thác.’ Để tránh trở thành nạn nhân của các ‘bẫy’ việc làm, người tìm việc cần thận trọng và tỉnh táo.

Giám đốc kinh doanh Việc Làm Tốt Dương Việt Linh khuyến cáo: ‘Tuyệt đối không chuyển tiền trước, không gửi thông tin cá nhân nếu chưa xác minh doanh nghiệp. Người tìm việc nên kiểm tra thông tin qua trang web chính thức, gọi điện thoại đến tổng đài hoặc hỏi cộng đồng uy tín.’

Bên cạnh đó, các nền tảng mạng xã hội, diễn đàn việc làm cũng cần phải chịu trách nhiệm kiểm soát nội dung tuyển dụng. Các sàn việc làm cần có cơ chế xác minh tài khoản người đăng tin, gắn nhãn tin ‘đã xác thực’ và tăng cường AI lọc nội dung lừa đảo.

Công an TP.HCM kêu gọi các trường học, báo chí, doanh nghiệp cùng vào cuộc để nâng cao nhận thức cộng đồng về vấn đề này. Với hàng ngàn sinh viên sắp tốt nghiệp, kỳ nghỉ hè là ‘thời điểm vàng’ của thị trường lao động, nhưng cũng là ‘mùa săn mồi’ của các đối tượng xấu.

Trong thế giới việc làm số hóa, sự tỉnh táo là ‘tấm khiên’ đầu tiên bảo vệ người lao động khỏi những cú lừa đầy đau đớn. Công việc thật sẽ không yêu cầu bạn trả tiền trước để được làm việc.