Cuộc thi truyện ngắn báo Văn nghệ 2022-2024 đã thành công rực rỡ trong việc khơi dậy và quy tụ ngọn lửa sáng tạo từ mọi miền đất nước. Sự kiện này không chỉ khẳng định sức sống bền bỉ của văn chương mà còn hé lộ muôn mặt vẻ đẹp của đời sống đương đại. Với gần 2.700 tác phẩm tham dự, cuộc thi đã cho thấy sức hút mạnh mẽ của mình đối với các tác giả từ khắp các vùng miền, từ những nhà văn thành danh đến các cây viết trẻ đầy tiềm năng.

Chủ tịch Hội đồng Giám khảo cuộc thi, nhà văn Nguyễn Bình Phương, cho biết rằng các tác giả đã khắc họa nhiều khía cạnh của đời sống xã hội, từ những vấn đề phổ quát đến những biến chuyển thầm lặng. Các tác phẩm không chỉ tập trung vào những vấn đề cộng đồng mà còn đề cập đến ứng xử cá nhân. Đặc biệt, không ít tác phẩm đề cập tới sự nghiền ngẫm, chất vấn các vết thương đã thuộc về lịch sử nhưng chưa được chữa trị triệt để. Điều này cho thấy sự quan tâm của các tác giả đối với những vấn đề sâu sắc và phức tạp của cuộc sống.

Tác giả Lê Văn Thân, người đã giành giải Tư, chia sẻ rằng công việc chính của anh là giáo viên Toán, và việc viết lách đối với anh là vô cùng tùy hứng. Giải thưởng này sẽ là cú hích quan trọng, giúp anh nhìn nhận nghiêm túc hơn đối với việc viết lách. Trong khi đó, nhà văn Cao Duy Sơn đánh giá cao cách tiếp cận của tác phẩm “Bờ sông lặng sóng” của Vũ Ngọc Thư (giải Nhì). Ông cho rằng tác phẩm này mang đến xúc động mạnh mẽ bởi tình thương và lòng nhân ái.

Những lát cắt khác của đời sống cũng hiện lên chân thực trong các tác phẩm dự thi. Chẳng hạn, chuyện tranh chấp đất ao ở nông thôn miền Bắc của Đào Quốc Vịnh (giải Tư) hay vẻ đẹp thơ mộng trong sinh hoạt của đồng bào miền núi qua “Rượu hoa mất trí” của Như Bình (giải Tư) đã cho thấy sự đa dạng và phong phú của cuộc sống. Mỗi tác phẩm đều cho thấy sự chỉn chu, trách nhiệm của người sáng tạo.

Tác giả Vương Đình Khang chia sẻ rằng anh đã được đi chu du qua nhiều miền chữ nghĩa qua các truyện ngắn của các tác giả dự thi. Độc giả ngày nay đòi hỏi cao hơn những tác phẩm có hơi thở cuộc sống cùng nghệ thuật sáng tạo trong cách viết. Điều này cho thấy rằng, văn chương không chỉ là việc ghi chép lại cuộc sống mà còn phải có hơi thở của thời đại.

Nhà văn Nguyễn Bình Phương cho rằng việc để trống hạng mục cao nhất của cuộc thi thể hiện đòi hỏi cao nhưng hết sức chính đáng. Đó là lời nhắc ý vị trong giới văn chương rằng còn những bước hoàn thiện ở phía trước mà mỗi tác giả cần vươn tới nếu thật sự muốn chinh phục đỉnh cao của nghệ thuật truyện ngắn.

Giá trị lớn nhất mà Cuộc thi truyện ngắn báo Văn nghệ 2022-2024 mang lại là sự khẳng định vai trò của văn chương trong việc soi chiếu cuộc sống và nuôi dưỡng tâm hồn con người. Như Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, đã nói, mỗi truyện ngắn mang vẻ đẹp riêng, tiếng nói riêng, khoảnh khắc riêng của đời sống mà nếu không có nhà văn, những điều đó sẽ bị chôn vùi, khuất lấp. Cuộc thi đã chứng minh rằng văn chương vẫn có sức mạnh và giá trị trong việc phản ánh và hình thành những giá trị tinh thần của con người Việt Nam.

Cuộc tranh cãi về giải thưởng văn chương vẫn tiếp diễn với sự chú ý đổ dồn vào tác phẩm ‘Trăm Ngàn’ của tác giả Ngô Tú Ngân, người đã giành giải nhì trong cuộc thi truyện ngắn báo Văn Nghệ 2022-2024. Tác phẩm này đã gây ra nhiều phản ứng từ công chúng và giới phê bình, với một số cho rằng nó quá giống với các tác phẩm của nhà văn Nguyễn Ngọc Tư.

Nhiều nhà phê bình văn học cho rằng ‘Trăm Ngàn’ dường như được viết theo phong cách của nhà văn Nguyễn Ngọc Tư, nhưng với một phiên bản còn nhiều thiếu sót. Họ chỉ trích tác phẩm này vì thiếu chiều sâu ý nghĩa và chỉ tập trung vào việc miêu tả cuộc đời đầy苦 sở của một người đàn ông. Việc này đã làm dấy lên cuộc tranh luận về chất lượng và giá trị thực sự của tác phẩm này.

Chủ tịch hội đồng giám khảo, nhà văn Nguyễn Bình Phương, đã lên tiếng về vấn đề này. Ông cho rằng việc đánh giá một tác phẩm văn chương là cực kỳ chủ quan và phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Không chỉ chất lượng của tác phẩm, việc đoạt giải còn liên quan đến sự cân bằng giữa các giá trị truyền thống và sáng tạo mới, cũng như giữa giá trị của vẻ đẹp văn chương thuần túy và giá trị giáo dục nhân tính.

Ông Phương cũng nhấn mạnh rằng trong nghệ thuật, không có công thức cố định để tạo ra một tác phẩm xuất sắc. Cơ duyên và cảm hứng cũng đóng vai trò quan trọng trong việc một tác phẩm được giải. Quan điểm này của ông đã phần nào làm giảm bớt sự chỉ trích và tạo ra một góc nhìn đa chiều về vấn đề.

Nhà văn Bảo Ninh, một thành viên của hội đồng chung khảo, đề xuất rằng các giám khảo trong các cuộc thi văn chương nên có sự tham gia của các nhà phê bình. Điều này sẽ giúp đánh giá các tác phẩm một cách toàn diện và khách quan hơn, tránh những tranh cãi không đáng có về chất lượng của các tác phẩm đoạt giải.

Cuộc thi truyện ngắn báo Văn Nghệ 2022-2024 đã một lần nữa gây ra nhiều tranh cãi và dư luận về chất lượng và giá trị của các tác phẩm đoạt giải. Sự việc này cho thấy rằng, giải thưởng văn chương luôn là một vấn đề nhạy cảm và đầy thách thức, đòi hỏi sự công bằng, khách quan và đa dạng trong đánh giá.