Nhân dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã đưa ra thông báo quan trọng về việc mở cửa miễn phí cho công chúng tại nhiều bảo tàng, nhà hát và làng văn hóa trực thuộc bộ. Quyết định này có hiệu lực trong 3 ngày, với mục đích khuyến khích người dân tham gia vào các hoạt động văn hóa đa dạng, góp phần tích cực vào việc gìn giữ và phát huy di sản văn hóa phong phú của dân tộc.

Thông tin này đã được Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch nhấn mạnh trong một thông cáo báo chí gần đây. Bộ trưởng khẳng định rằng, việc mở cửa miễn phí các cơ sở văn hóa này không chỉ tạo điều kiện cho người dân tiếp cận gần gũi hơn với những giá trị văn hóa, nghệ thuật đa dạng và phong phú mà còn thể hiện sự trân trọng và cam kết phát huy di sản văn hóa của đất nước. Qua đó, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch mong muốn nâng cao nhận thức và trách nhiệm của cộng đồng trong việc bảo tồn và phát triển văn hóa.

Theo đó, người dân từ khắp nơi có thể tham quan miễn phí tại các bảo tàng, nhà hát và làng văn hóa trực thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch trong thời gian diễn ra sự kiện. Đây là cơ hội tuyệt vời để người dân khám phá và trải nghiệm trực tiếp các giá trị văn hóa, lịch sử và nghệ thuật đặc sắc, góp phần tăng cường gắn kết cộng đồng và thúc đẩy phát triển văn hóa bền vững.

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch hy vọng rằng, qua những hoạt động này, sẽ tiếp tục thu hút sự quan tâm và tham gia tích cực của công chúng vào đời sống văn hóa, từ đó xây dựng một nền văn hóa Việt Nam tương lai, đậm đà bản sắc dân tộc và ngày càng phát triển.

Để có thêm thông tin chi tiết về các địa điểm tham quan và thời gian mở cửa, người dân có thể truy cập vào trang web chính thức của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch hoặc liên hệ trực tiếp với các cơ sở văn hóa thuộc bộ.

Cục Di sản Văn hóa, thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, vừa phát đi yêu cầu khẩn trương tới các địa phương nhằm tăng cường các biện pháp bảo vệ và phòng chống nguy cơ trộm cắp hiện vật tại các bảo tàng và di tích trên toàn quốc. Yêu cầu này được đưa ra trong bối cảnh tình trạng mất cắp hiện vật, bao gồm cả những hiện vật và cổ vật có giá trị cao, tại một số bảo tàng và di tích đã liên tục được các cơ quan quản lý Nhà nước cảnh báo.

Trong văn bản gửi đến các địa phương, Cục Di sản Văn hóa nhấn mạnh sự cần thiết phải rà soát lại các phương án và biện pháp phòng chống đối với nguy cơ trộm cắp hiện vật. Đồng thời, các bảo tàng và di tích cũng được yêu cầu tăng cường chủ động ứng phó với tình hình thiên tai và khí hậu diễn biến phức tạp, bất thường, tiềm ẩn nguy cơ rủi ro đối với việc giữ gìn và bảo vệ di sản văn hóa, di tích, bảo tàng và hiện vật.

Cục Di sản Văn hóa đề nghị các địa phương thực hiện một số biện pháp cụ thể, bao gồm tăng cường rà soát các phương án và biện pháp phòng chống thiên tai, cháy, nổ và trộm cắp. Kiểm tra, bảo dưỡng và duy trì thường xuyên trang thiết bị kỹ thuật nhằm bảo vệ và bảo đảm tuyệt đối an toàn cho tài liệu và hiện vật đang được lưu giữ và trưng bày tại bảo tàng và di tích, đặc biệt trong mùa mưa bão.

Đặc biệt, đối với các địa phương có cơn bão số 3 đi qua, Cục Di sản Văn hóa yêu cầu khẩn trương kiểm tra, đánh giá và sớm có biện pháp khắc phục hậu quả gây ra đối với các di tích và bảo tàng trên địa bàn. Các biện pháp gia cố, gia cường và xử lý các khu vực có nguy cơ sạt lở, các thiết bị kỹ thuật bị hư hỏng, có khả năng gây cháy, nổ… để bảo đảm an toàn cho công trình di tích, bảo tàng, hiện vật và người sử dụng cũng cần được triển khai.

Bên cạnh đó, Cục Di sản Văn hóa cũng yêu cầu đánh giá và rà soát toàn bộ hiện trạng công trình bảo tàng, di tích, khu trưng bày ngoài trời, công trình phụ trợ liên quan và toàn bộ hệ thống cây xanh,…để xây dựng phương án xử lý phòng ngừa và ngăn chặn nguy cơ hư hại và mất an toàn.

Về phòng chống nguy cơ mất hiện vật, Cục Di sản Văn hóa yêu cầu tăng cường tuyên truyền và phổ biến kiến thức cho đội ngũ nhân viên bảo tàng, ban quản lý di tích, người trực tiếp trông coi di tích và khách tham quan. Đồng thời, phân công lãnh đạo trực tại bảo tàng và di tích để bảo đảm việc theo dõi, giám sát và ứng phó kịp thời với các nguy cơ rủi ro. Thông qua các biện pháp cấp thiết này, Cục Di sản Văn hóa hy vọng sẽ giảm thiểu đến mức thấp nhất những rủi ro và thiệt hại có thể xảy ra.

Trong những năm gần đây, ngành văn hóa tỉnh Đồng Nai đã tích cực triển khai các giải pháp ứng dụng công nghệ số nhằm lưu trữ, giới thiệu và lan tỏa giá trị văn hóa, lịch sử của địa phương. Các đơn vị thuộc ngành văn hóa trên địa bàn tỉnh đã đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trong hoạt động văn hóa, tạo ra những trải nghiệm mới mẻ cho người dân.

Trung tâm Văn hóa – điện ảnh Đồng Nai là một trong những đơn vị đi đầu trong việc ứng dụng công nghệ số. Đơn vị này đã tổ chức triển lãm thực tế ảo với chủ đề về văn hóa, con người Đồng Nai, đờn ca tài tử… Các triển lãm này được thiết kế dưới dạng 3D kết hợp với âm thanh, lời thuyết minh giúp tái hiện không gian văn hóa Đồng Nai một cách sinh động, gần gũi. Người xem có thể truy cập vào không gian ảo này mọi lúc, mọi nơi thông qua website và các nền tảng mạng xã hội.

Bên cạnh đó, Trung tâm Văn hóa – điện ảnh Đồng Nai còn tích cực livestream, phát sóng trực tuyến trên fanpage của trung tâm các chương trình văn nghệ, tuyên truyền lưu động. Chỉ tính từ đầu tháng 7 năm 2025 đến nay, đã có hơn 10 buổi diễn văn nghệ tại các phường, xã trên địa bàn tỉnh.

Nhà hát Nghệ thuật Đồng Nai cũng duy trì hình thức live stream trên fanpage để giới thiệu các chương trình nghệ thuật, vở cải lương và trích đoạn cải lương. Công chúng trong và ngoài tỉnh có thể thưởng thức và xem bất cứ lúc nào các chương trình nghệ thuật mang đậm bản sắc văn hóa Đồng Nai do nhà hát thực hiện.

Tại Thư viện Đồng Nai, quá trình số hóa tài liệu đang diễn ra mạnh mẽ. Hàng ngàn đầu sách về lịch sử, văn hóa Đồng Nai đã được số hóa, tích hợp mã QR để phục vụ bạn đọc tra cứu từ xa. Thư viện cũng xây dựng mô hình trải nghiệm lịch sử thông qua hệ thống màn hình tương tác và mô phỏng thực tế ảo.

Các di tích trên địa bàn tỉnh cũng gắn mã QR để người dân có thể tra cứu thông tin trực tiếp tại điểm tham quan. Mỗi mã QR như một kho tư liệu thu nhỏ, giúp du khách tìm hiểu giá trị di tích một cách chủ động, không cần phụ thuộc vào hướng dẫn viên.

Bảo tàng Đồng Nai xây dựng các tour tham quan thực tế ảo tại hệ thống di tích, giúp người dân ở xa có thể tham quan trực tuyến. Đây là cách làm sáng tạo, hiệu quả trong bối cảnh hội nhập và chuyển đổi số.

Tỉnh ủy viên, Giám đốc Sở Văn hóa, thể thao và du lịch Lê Thị Ngọc Loan cho biết, ngành sẽ tiếp tục đẩy mạnh thực hiện chuyển đổi số trên lĩnh vực văn hóa, thể thao và du lịch; hoàn thiện cơ sở dữ liệu ngành, bảo đảm kết nối, tích hợp đồng bộ với hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia.

Phó giám đốc Bảo tàng Đồng Nai Phạm Văn Minh cho biết, bảo tàng sẽ tiếp tục số hóa các hiện vật bảo tàng, trong đó tập trung vào các hiện vật tiêu biểu. Sau khi số hóa, bảo tàng sẽ xây dựng không gian trưng bày ảo tại các phòng trưng bày chuyên đề.

Công nghệ số đã và đang giúp những không gian lưu trữ văn hóa, lịch sử truyền thống của Đồng Nai được mở rộng, đưa di sản đến gần hơn với cộng đồng. Đây không chỉ là xu thế mà còn là giải pháp lâu dài để giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa, lịch sử cho thế hệ mai sau.

Một sự kiện bất ngờ đã xảy ra tại bảo tàng Centre-Pompidou Metz ở miền đông nước Pháp vào ngày 12.7, khi một du khách đã ăn mất tác phẩm nghệ thuật độc đáo của nghệ sĩ Ý Maurizio Cattelan, có tên Comedian. Tác phẩm này bao gồm một quả chuối tươi được dán trên tường và đã bị mất mà không có sự cho phép của nghệ sĩ hoặc bảo tàng.

Đội an ninh của bảo tàng đã hành động nhanh chóng và bình tĩnh theo đúng quy trình nội bộ. Tác phẩm nghệ thuật đã được lắp lại sau đó vài phút với một quả chuối mới, vì quả chuối là một yếu tố dễ hỏng cần được thay thế thường xuyên theo yêu cầu của Cattelan. Điều này cho thấy sự mong manh của tác phẩm nghệ thuật và sự cẩn thận của bảo tàng trong việc bảo quản nó.

Đây không phải là lần đầu tiên Comedian bị khách ăn. Năm 2019, tại hội chợ nghệ thuật Art Basel Miami, một nghệ sĩ trình diễn đã ăn quả chuối của tác phẩm này trước sự chứng kiến của hàng trăm người. Sự kiện này đã trở thành một trong những khoảnh khắc nổi bật nhất trong thế giới nghệ thuật. Comedian được mô tả là một tác phẩm nghệ thuật thể hiện sự phi lý của đầu cơ tài chính và sự mong manh của các hệ thống kiến thức làm nền tảng cho thị trường nghệ thuật.

Centre-Pompidou Metz khẳng định nghệ sĩ Cattelan cảm thấy thất vọng vì du khách coi quả chuối là món ăn. Phòng trưng bày không thông báo vụ việc với cảnh sát. Điều này cho thấy sự quan tâm của bảo tàng đến việc bảo vệ và giữ gìn tác phẩm nghệ thuật, cũng như sự hiểu biết về tính chất độc đáo của nó.

Comedian không phải là tác phẩm nghệ thuật duy nhất bị ăn. Năm 2023, một sinh viên nghệ thuật đã ăn quả chuối từ Bảo tàng Nghệ thuật Leeum ở Seoul, Hàn Quốc. Gần đây, vào tháng 11.2024, một nhà sưu tập người Trung Quốc đã mua Comedian với giá 6,24 triệu USD tại một cuộc đấu giá trước khi ăn quả chuối. Centre-Pompidou Metz nhận định có lẽ đây là tác phẩm nghệ thuật bị ‘ăn nhiều nhất’ trong 30 năm qua.

Việc Comedian bị ăn nhiều lần đã đặt ra câu hỏi về giá trị và ý nghĩa của tác phẩm nghệ thuật trong thế giới hiện đại. Liệu rằng giá trị của một tác phẩm nghệ thuật có nằm ở vật liệu tạo thành nó, hay ở ý tưởng và thông điệp mà nó truyền tải? Centre-Pompidou Metz và nghệ sĩ Cattelan có thể sẽ tiếp tục phải đối mặt với thách thức này trong tương lai.

Chuyển đổi số trong hoạt động bảo tàng đang trở thành xu hướng tất yếu đối với các bảo tàng trên thế giới, nhằm hiện đại hóa công tác bảo tồn, tăng cường khả năng tiếp cận di sản và hội nhập với xu thế phát triển chung của bảo tàng thế giới trong kỷ nguyên số. Tại Việt Nam, các bảo tàng cũng cần thiết phải có một phòng chuyển đổi số để góp phần quan trọng trong công tác bảo tồn di sản một cách bền vững, thu hút công chúng thế hệ mới và hội nhập quốc tế.

TS Nguyễn Anh Minh, Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, đã chia sẻ quan điểm này trong chuyến đi học tập và trao đổi kinh nghiệm bảo tồn di sản tại Ba Lan. Ông cho rằng việc thành lập phòng chuyển đổi số đã trở thành một phần không thể thiếu trong hoạt động của các bảo tàng hiện đại. Phòng chuyển đổi số tại các bảo tàng Ba Lan đảm nhiệm nhiều nhiệm vụ chuyên biệt, bao gồm: số hóa hiện vật, xây dựng và cập nhật cơ sở dữ liệu, đăng tải nội dung lên các nền tảng số, phục vụ cho công tác in ấn, xuất bản, cũng như truyền thông và nghiên cứu.

Một điểm đáng chú ý là tất cả các bảo tàng tại Ba Lan đều được trang bị studio chụp ảnh chuyên nghiệp có diện tích lớn, hệ thống ánh sáng chuẩn bảo tàng và máy ảnh hiện đại với độ phân giải cao. Đây chính là nơi thực hiện việc số hóa chi tiết từng hiện vật, từng tác phẩm nghệ thuật với tiêu chuẩn kỹ thuật cao, đảm bảo tính chân thực và sắc nét khi chuyển sang không gian số.

Sau khi hoàn tất khâu chụp ảnh và xử lý hình ảnh, dữ liệu được cập nhật lên hệ thống nền tảng số và tích hợp vào cơ sở dữ liệu số hóa, đây là quá trình lưu giữ toàn bộ hiện vật, hình ảnh, tư liệu của bảo tàng. Quá trình này là nền tảng quan trọng để chia sẻ hình ảnh các hiện vật đến với các chuyên gia, nhà nghiên cứu, sinh viên và công chúng trong nước và quốc tế.

Việt Nam hiện nay, hầu hết các bảo tàng vẫn vận hành theo mô hình truyền thống và chưa có phòng chuyên trách cho chuyển đổi số. Các chuyên gia cho rằng, nếu không có bước nhảy về công nghệ, bảo tàng sẽ tiếp tục lùi lại phía sau, không bắt kịp nhu cầu và tâm lý tiếp cận mới của công chúng. Một rào cản lớn là hầu hết các bảo tàng tại Việt Nam chưa có phòng chuyên trách cho chuyển đổi số. Việc số hóa hiện vật, nếu có, thường được thực hiện rời rạc, dưới dạng các dự án ngắn hạn, thuê ngoài. Điều này khiến dữ liệu thiếu đồng bộ, không bảo mật, khó duy trì và không phát huy được giá trị về lâu dài.

Do đó, việc thành lập một quỹ chuyển đổi số trong lĩnh vực bảo tàng tại Việt Nam là hết sức cần thiết, nhằm tạo ra nguồn lực ổn định để hỗ trợ các bảo tàng từng bước hình thành phòng chuyển đổi số, triển khai số hóa hiện vật, xây dựng cơ sở dữ liệu và phát triển nền tảng trưng bày số một cách bài bản, bền vững.