Gia đình chị B, 32 tuổi, sống tại TP.HCM, đã trải qua một thời gian khó khăn khi con dâu trưởng thay đổi lối sống và cách đối xử với gia đình. Chị B đến từ một gia đình có bốn anh em trai, và chị là con út. Tuổi thơ của chị được bao quanh bởi sự yêu thương của cha mẹ và các anh trai.

Khi chị B học cấp ba, anh cả của chị bắt đầu quen bạn gái và sau đó kết hôn. Ban đầu, chị dâu của chị B gây thiện cảm với gia đình nhờ sự khéo léo và biết cách lấy lòng mọi người. Tuy nhiên, sau đó, chị dâu bắt đầu thay đổi lối sống, trở nên xa hoa và chi tiêu phung phí, dẫn đến sự xa cách với nhà chồng.

Chị B cho biết rằng chị vẫn thường dành dụm tiền để cho anh chị mượn lúc khó khăn. Tuy nhiên, khi chị cần tiền để khám bệnh, chị dâu chỉ hứa hẹn và trả một phần nhỏ. Điều này khiến chị B cảm thấy hụt hẫng và khoảng cách giữa chị và anh chị bắt đầu lớn.

Khi vợ chồng anh cả gặp khó khăn tài chính, cha mẹ phải cầm cố nhà để hỗ trợ vốn làm ăn. Từ đó, mâu thuẫn trong gia đình bắt đầu leo thang. Chị B chia sẻ rằng kể từ khi chị dâu xuất hiện, khoảng cách giữa các thành viên trong gia đình ngày càng xa. Anh trai của chị nghe theo vợ tuyệt đối và không còn quan tâm, gần gũi với các em như trước.

Cha mẹ chị B vẫn phải thay con chăm cháu, trông nhà, và phụ bán hàng cho vợ chồng anh cả. Tuy nhiên, mọi nỗ lực của họ bị chị dâu phủ nhận. Sau khi cha mẹ chồng phải vay mượn khắp nơi để chuộc lại căn nhà từng bị cầm cố, vợ chồng anh cả tiếp tục xây một ngôi nhà trị giá 6 tỉ đồng ngay trên đất của cha mẹ, nhưng họ không có một lời cảm ơn hay hành động trả nợ nào dành cho đấng sinh thành.

Mâu thuẫn trong gia đình càng trở nên nghiêm trọng, thậm chí anh hai và anh ba đã cắt đứt liên lạc, không còn nhìn mặt anh cả. Tiến sĩ tâm lý Tô Nhi A nhận xét về chị B: “Em chưa sẵn sàng cho hành trình trưởng thành của chính mình. Khi anh trai lập gia đình, em cảm thấy hụt hẫng và trách móc người mới bước vào. Nhưng tình thân không phải là điều mặc định, nó cần được vun đắp bằng sự thấu hiểu và sẻ chia từ tất cả các thành viên.”

Tình cảm gia đình không đứng yên, mà luôn vận động theo thời gian. Nếu biết gìn giữ, nó sẽ sâu sắc hơn. Một người mới không thể khiến cả gia đình chao đảo nếu nền tảng gắn bó đủ vững. Và cha mẹ cũng không có nghĩa vụ phải gồng gánh con cái mãi, nếu họ còn lo là vì thương. Vì vậy, khi em chủ động nhìn nhận mọi thứ, sẽ sống chất lượng và đỡ bi quan hơn.

Cuộc sống gia đình của chị B hiện nay đã trở nên căng thẳng và rạn nứt. Việc chị dâu trưởng thay đổi lối sống và cách đối xử với gia đình đã khiến cho khoảng cách giữa các thành viên trong gia đình ngày càng xa. Tuy nhiên, qua câu chuyện của chị B, tiến sĩ tâm lý Tô Nhi A muốn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc vun đắp tình thân và sự thấu hiểu trong gia đình.

Trong thời đại hiện nay, xu hướng gia đình một con đang ngày càng trở nên phổ biến trên toàn cầu, đặc biệt là tại các quốc gia phát triển như Singapore, Mỹ, châu Âu, Nhật Bản và Hàn Quốc. Tại Singapore, số liệu thống kê cho thấy tỷ lệ phụ nữ chỉ có một con đã tăng đáng kể từ 17,3% vào năm 2005 lên 25,1% vào năm 2024. Các chuyên gia xã hội học nhận định rằng áp lực thực tế như chi phí sinh hoạt cao, quỹ thời gian hạn hẹp và sự thay đổi trong hệ giá trị là nguyên nhân chính dẫn đến xu hướng này.

Nhiều phụ huynh lựa chọn chỉ sinh một con để đảm bảo chất lượng cuộc sống và sự quan tâm cho con cái. Họ tin rằng với một đứa con, họ có thể dành nhiều thời gian, sự quan tâm và nguồn lực hơn để đầu tư vào sự phát triển và giáo dục của con. Điều này không chỉ giúp con cái họ có được nền tảng giáo dục và phát triển tốt hơn mà còn giúp giảm bớt gánh nặng tài chính và thời gian mà một gia đình có nhiều con phải đối mặt.

Tuy nhiên, xu hướng gia đình một con cũng đặt ra những thách thức không nhỏ cho các xã hội đang già hóa như Singapore. Tỷ lệ người trong độ tuổi lao động trên mỗi công dân từ 65 tuổi trở lên đang giảm dần, dẫn đến những thách thức trong việc đảm bảo an sinh xã hội và chăm sóc sức khỏe cho thế hệ người cao tuổi. Các chuyên gia lão khoa cho rằng thế hệ trước thường xem con cái là khoản đầu tư cho tuổi già, nhưng hiện nay, nhiều người đã ý thức rõ rằng họ phải chủ động chuẩn bị cho giai đoạn cuối đời để giảm gánh nặng cho con.

Trước tình hình này, các chuyên gia và nhà hoạch định chính sách đang tìm kiếm các giải pháp để thích ứng với xu hướng già hóa của dân số và đảm bảo sự phát triển bền vững của xã hội. Một số giải pháp đang được xem xét bao gồm việc tăng cường hệ thống an sinh xã hội, cải thiện dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi và khuyến khích người dân chủ động chuẩn bị cho giai đoạn cuối đời.

Trong bối cảnh xu hướng gia đình một con ngày càng phổ biến, việc tìm hiểu và thích ứng với những thay đổi trong cấu trúc gia đình và xã hội là rất quan trọng. Bằng cách chủ động chuẩn bị và tìm kiếm các giải pháp phù hợp, các quốc gia có thể giảm thiểu những thách thức và tận dụng những cơ hội mà xu hướng này mang lại.