Thời gian gần đây, những vụ việc ‘bắt cóc online’ tinh vi đã diễn ra, gây ra nhiều lo ngại về sự kết nối trong gia đình và hiểm họa từ thế giới ảo. Các đối tượng giả danh công an hoặc cơ quan chức năng để lừa gạt, yêu cầu nạn nhân dàn dựng kịch bản bắt cóc, tống tiền. Điều này đặt ra câu hỏi về cách chúng ta sử dụng và kiểm soát không gian mạng, đặc biệt là đối với lứa tuổi trẻ vị thành niên.

Thế giới mạng, nơi vốn được xem là không gian học tập, kết nối và giải trí, đang dần trở thành ‘vùng xám’ tiềm ẩn nhiều rủi ro khôn lường. Theo Báo cáo của Văn phòng Tổng Y sĩ Hoa Kỳ, năm 2023, có 95% thanh thiếu niên Mỹ từ 13-17 tuổi sử dụng mạng xã hội, trong đó hơn một phần ba dùng gần như liên tục. Điều này cho thấy mức độ phổ biến của mạng xã hội đối với thanh thiếu niên.

Tổ chức Common Sense Media của Mỹ cũng đưa ra số liệu năm 2025, khoảng 70% thanh thiếu niên Mỹ từng dùng AI (trí tuệ nhân tạo) để ‘trút bầu tâm sự’. Và hơn 30% nói rằng, họ chia sẻ chuyện nghiêm túc với AI còn hơn với người thật. Điều này cho thấy rằng, nhiều thanh thiếu niên đang tìm kiếm sự hỗ trợ và kết nối trên mạng xã hội hơn là từ những người xung quanh.

Tại Việt Nam, báo cáo của UNICEF – Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc – năm 2022 chỉ ra, 82% trẻ từ 12-13 tuổi và 93% trẻ từ 14-15 tuổi dùng Internet hàng ngày. Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội cũng cảnh báo thanh thiếu niên Việt Nam hiện dùng mạng xã hội trung bình 5-7 giờ mỗi ngày. Điều này cho thấy rằng, thanh thiếu niên Việt Nam cũng đang sử dụng mạng xã hội một cách rộng rãi.

Chuyên gia giáo dục, Phó Viện trưởng Viện Học tập suốt đời Tống Liên Anh chia sẻ, sự đứt gãy trong kết nối gia đình ở thời đại mạng bùng nổ như hiện nay không còn là chuyện hiếm. Chuyên gia Tống Liên Anh đưa ra lời khuyên trong vấn đề giáo dục ở gia đình: ‘Đôi khi, một bữa cơm không có điện thoại, một buổi tối đi bộ cùng nhau, hay chỉ là cùng con xem lại một bộ phim cũ cũng đủ tạo nên kết nối.

Tôi thường khuyên phụ huynh hãy học cách hỏi con về cảm xúc chứ đừng chỉ hỏi về điểm số hay thành tích. Một câu như ‘Hôm nay con có vui không?’, ‘Có điều gì làm con mệt không?’ tưởng đơn giản, nhưng lại có thể mở ra cánh cửa để cha mẹ bước vào thế giới tâm tư đầy bí mật và xáo trộn của trẻ một cách rất tự nhiên.

Chuyên gia giáo dục Tống Liên Anh cho rằng, thế giới mạng xã hội đang có sức hút lớn với trẻ. Trẻ sẵn sàng chia sẻ suy nghĩ với một người lạ trên mạng, chứ không phải bố mẹ. Mạng xã hội có nguy cơ tạo ra khoảng trống lớn giữa bố mẹ và con cái, đồng thời tạo ra chuỗi đứt gãy trong các mối quan hệ trong gia đình, khi các thành viên đều muốn dùng điện thoại, lướt mạng hơn là cùng nhau chuyện trò.

Để giải quyết vấn đề này, cần có sự tham gia và hỗ trợ của cả gia đình và xã hội. Phụ huynh cần tạo ra môi trường an toàn và cởi mở cho con cái, giúp chúng phát triển kỹ năng sử dụng mạng xã hội một cách an toàn và có trách nhiệm. Đồng thời, các cơ quan chức năng cũng cần có biện pháp kiểm soát và ngăn chặn các hoạt động lừa đảo và bắt cóc online.

Trong nỗ lực đẩy mạnh chuyển đổi số trên địa bàn, tỉnh Tây Ninh đang tích cực triển khai các nền tảng số và cơ sở dữ liệu chuyên ngành. Tại một buổi làm việc gần đây, Sở Khoa học và Công nghệ đã trình bày báo cáo chi tiết về tình hình triển khai các nền tảng số và cơ sở dữ liệu chuyên ngành sau quá trình hợp nhất.

Các sở, ngành cũng đã có dịp báo cáo về việc cung cấp dữ liệu liên quan đến Bộ chỉ số chỉ đạo, điều hành thuộc phạm vi trách nhiệm của từng ngành. Đồng thời, họ cũng cam kết thực hiện việc đưa dữ liệu lên Trung tâm Điều hành và Chỉ đạo (IOC) của tỉnh, nhằm tập trung và thống nhất các thông tin để phục vụ công tác quản lý và điều hành.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Tây Ninh, ông Phạm Tấn Hòa, đã ghi nhận những nỗ lực của các sở, ngành trong việc triển khai các nền tảng số và cơ sở dữ liệu chuyên ngành. Tuy nhiên, ông cũng yêu cầu các đơn vị cần khẩn trương rà soát và thống nhất quy trình, dữ liệu để triển khai các hệ thống ứng dụng, nền tảng số và cơ sở dữ liệu chuyên ngành một cách tập trung và thống nhất.

Ông Hòa nhấn mạnh sự cần thiết của việc nghiên cứu các văn bản và hệ thống của các bộ, ngành Trung ương để kết nối và chia sẻ dữ liệu, đồng thời tránh trùng lặp trong quá trình triển khai. Việc này không chỉ giúp tiết kiệm nguồn lực mà còn đảm bảo sự đồng bộ và thống nhất trong quá trình chuyển đổi số của tỉnh.

Ngoài ra, ông Hòa cũng lưu ý các sở, ngành cần ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong việc xây dựng hệ thống và cơ sở dữ liệu chuyên ngành. Sự hỗ trợ của AI sẽ giúp phân tích và cảnh báo kịp thời, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý và điều hành của tỉnh.

Cuối cùng, các đơn vị cần tập trung góp ý và thống nhất Bộ chỉ số mới phục vụ chỉ đạo điều hành của tỉnh. Đồng thời, họ cũng cần đảm bảo an toàn an ninh mạng trong quá trình triển khai và vận hành các hệ thống số và cơ sở dữ liệu chuyên ngành.

Với những định hướng và yêu cầu cụ thể từ lãnh đạo tỉnh Tây Ninh, các sở, ngành và đơn vị liên quan sẽ tiếp tục đẩy mạnh triển khai các nền tảng số và cơ sở dữ liệu chuyên ngành. Qua đó, tỉnh Tây Ninh kỳ vọng sẽ đạt được những bước tiến đáng kể trong quá trình chuyển đổi số, góp phần nâng cao chất lượng quản lý và điều hành, cũng như thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội bền vững.

Thời đại số đang mở ra những thách thức mới trong việc bảo vệ trẻ em khỏi các hành vi xâm hại và bắt cóc. Sự phát triển của công nghệ và mạng xã hội đã tạo ra một môi trường mới cho những kẻ có hành vi tội phạm ẩn nấp và thực hiện các hành vi lừa đảo. Mới đây, một loạt các vụ việc bắt cóc trực tuyến đã được công bố, gây ra mối lo ngại sâu sắc trong dư luận xã hội.

Ngày 25/7, Đội Đặc nhiệm – Đội 2, Phòng Cảnh sát Hình sự Công an TP.HCM đã thực hiện một hoạt động giải cứu thành công khi tìm thấy một nữ sinh ở một khách sạn trong trạng thái hoảng loạn và đưa về nhà. Được biết, nữ sinh này đã mất liên lạc với gia đình sau khi nghe điện thoại của người lạ và xin ra ngoài. Trước đó, vào ngày 22/7, Công an phường Ô Chợ Dừa, TP. Hà Nội, đã kịp thời ngăn chặn một vụ lừa đảo, giả danh Công an đe dọa một nữ sinh nhằm thực hiện việc ‘bắt cóc Online’.

Đáng chú ý, từ tháng 3 đến đầu tháng 7 năm 2025, công an đã giải cứu 10 nạn nhân là sinh viên bị lừa trong các vụ ‘bắt cóc online’. Những vụ việc này là hồi chuông cảnh báo về thủ đoạn ngày càng tinh vi, bài bản và chuyên nghiệp của các đối tượng lừa đảo. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là tại sao thế hệ trẻ sinh ra trong thời đại công nghệ số lại dễ bị lừa trên chính môi trường số?

Câu trả lời nằm ở việc thiếu hiểu biết pháp luật, thiếu kỹ năng, và thiếu sự chuẩn bị cho những tình huống nguy hiểm trong thế giới mạng của thế hệ trẻ. Nguyên nhân sâu xa hơn có lẽ chính là sự ngắt kết nối với gia đình, nên trong những tình huống bối rối và nhiều nguy hiểm, các em đã chọn cách một mình xử lý, thay vì tìm kiếm sự giúp đỡ từ chính người thân.

Mất kết nối giữa cha mẹ và con cái thường xuất phát từ sự thiếu thấu hiểu và khó khăn trong việc bày tỏ tình yêu thương. Mối quan hệ gia đình đòi hỏi sự thấu hiểu và khả năng chia sẻ để phát triển. Tuy nhiên, khi thiếu đi những yếu tố quan trọng này, khoảng cách giữa cha mẹ và con cái ngày càng tăng lên, tạo ra sự xa cách và mất kết nối.

Nhiều cha mẹ không biết cách bày tỏ tình yêu thương và không thể truyền đạt cảm xúc của mình đến con cái. Con chỉ cảm nhận rằng bố mẹ đang đặt nhiều yêu cầu khắt khe và không hiểu được niềm đau của cha mẹ. Do đó, con tự tạo ra khoảng cách để tránh sự trách móc và áp lực liên tục.

Thực tiễn cuộc sống yêu cầu những bậc làm cha làm mẹ chúng ta ngày nay phải học lại từ đầu, và dạy con những kỹ năng mới. Cha mẹ, mỗi ngày, hãy làm sao để con cảm thấy nhà mình là nơi an toàn và tin cậy, có thể thoải mái kể về mọi thứ, nhất là những chuyện ‘nhạy cảm’ trên mạng xã hội. Hãy làm sao để khi con gặp khó khăn, con sẽ kể với ba mẹ đầu tiên. Bởi rằng, các kỹ thuật dọa dẫm hay kiểm soát của bố mẹ sẽ không bao bọc con đủ so với những chiêu trò của những kẻ lừa đảo qua mạng.

Cuối cùng, để bảo vệ trẻ em khỏi các hành vi xâm hại và bắt cóc trên mạng xã hội, chúng ta cần tăng cường giáo dục và nâng cao nhận thức về an toàn mạng cho thế hệ trẻ. Đồng thời, cha mẹ cần tạo dựng mối quan hệ tin tưởng và gần gũi với con cái, giúp các em cảm thấy thoải mái chia sẻ về mọi vấn đề gặp phải. Chỉ khi có sự hợp tác và đồng hành của cả gia đình và xã hội, chúng ta mới có thể xây dựng một môi trường mạng an toàn và lành mạnh cho trẻ em.

…

Sử dụng Wi-Fi miễn phí tại các địa điểm công cộng như quán cà phê, sân bay hoặc khách sạn có thể tiềm ẩn những rủi ro về bảo mật. Tuy nhiên, mức độ nguy hiểm không cao như nhiều người thường nghĩ. Hiện nay, đa số các trang web và ứng dụng đã được mã hóa bằng giao thức HTTPS, giúp bảo vệ thông tin đăng nhập, tin nhắn và dữ liệu mua sắm trực tuyến của người dùng.

Phần lớn các trang web và ứng dụng hiện đại đã tích hợp giao thức HTTPS, tạo ra một lớp bảo vệ vững chắc cho thông tin cá nhân của người dùng. Điều này có nghĩa là ngay cả khi bạn nhập thông tin đăng nhập hoặc thực hiện giao dịch trực tuyến trên Wi-Fi công cộng, thông tin đó vẫn được mã hóa và bảo vệ khỏi bị truy cập trái phép.

Tuy nhiên, vẫn tồn tại một số lỗ hổng trong việc sử dụng Wi-Fi công cộng. Một trong những rủi ro lớn nhất là việc lộ thông tin DNS, tức là dữ liệu về những trang web mà người dùng truy cập. Một số website, đặc biệt là những website cũ hoặc quy mô nhỏ, có thể không sử dụng mã hóa tốt, tạo cơ hội cho tin tặc khai thác thông tin.

Rủi ro thực sự đến từ việc người dùng kết nối nhầm vào mạng Wi-Fi giả mạo. Hacker có thể tạo ra một mạng Wi-Fi giả với tên gần giống mạng chính thức để lừa người dùng. Khi người dùng kết nối vào mạng này, hacker có thể kiểm soát toàn bộ dữ liệu đi qua mạng đó. Họ có thể chèn trang đăng nhập giả để đánh cắp mật khẩu hoặc chiếm quyền các phiên đăng nhập đang mở.

Để sử dụng Wi-Fi công cộng một cách an toàn hơn, người dùng cần thực hiện một số biện pháp phòng ngừa. Trước hết, hãy xác minh mạng Wi-Fi trước khi kết nối bằng cách hỏi nhân viên tại quán cà phê hoặc khách sạn về tên chính xác của mạng. Ngoài ra, người dùng nên tắt tính năng tự động kết nối và chia sẻ file trên thiết bị.

Sử dụng VPN (mạng riêng ảo) là một giải pháp hiệu quả để tăng cường bảo mật khi sử dụng Wi-Fi công cộng. VPN tạo ra một đường hầm mã hóa giữa thiết bị và trang web mà bạn truy cập, giúp bảo vệ dữ liệu của bạn khỏi bị truy cập trái phép. Chỉ đăng nhập và nhập thông tin nhạy cảm trên các trang web có biểu tượng ổ khóa (HTTPS) cũng là một biện pháp quan trọng.

Cuối cùng, người dùng cần thường xuyên cập nhật thiết bị để vá các lỗ hổng bảo mật. Tránh sử dụng Wi-Fi công cộng để giao dịch ngân hàng hoặc làm việc với dữ liệu quan trọng nếu không thật sự cần thiết cũng là một cách để giảm thiểu rủi ro.

Việc sử dụng Wi-Fi công cộng một cách an toàn không quá khó khăn nếu người dùng có kiến thức và biện pháp phòng ngừa phù hợp. Hãy luôn cảnh giác và thực hiện các biện pháp bảo mật cần thiết để đảm bảo an toàn cho thông tin cá nhân.

Thượng tá Đào Trung Hiếu, Tiến sĩ Tội phạm học, gần đây đã lên tiếng cảnh báo về việc học sinh, sinh viên trở thành mục tiêu của các vụ lừa đảo ‘bắt cóc online’ với thủ đoạn ngày càng tinh vi. Theo ông Hiếu, tâm lý của học sinh, sinh viên thường sợ quyền lực, nể danh tiếng và thiếu khả năng kiểm chứng thực tế, khiến các em dễ dàng trở thành nạn nhân của kẻ xấu khi đối mặt với những tình huống giả mạo.

Trong khoảng một tháng gần đây, đã xảy ra nhiều vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản nhắm vào học sinh, sinh viên với thủ đoạn giả mạo cán bộ công an, đe dọa ‘con mồi’ để buộc phải chuyển tiền. Các đối tượng lừa đảo thường sử dụng kịch bản mồi dẫn như: ‘Em có liên quan đến một vụ án’, ‘Chúng tôi cần xác minh tài khoản của em có bị hacker lợi dụng hay không’, ‘Chuyển tiền vào tài khoản của cơ quan để chứng minh vô tội’. Những lời đe dọa này thường đi kèm với giọng nói nghiêm nghị và từ ngữ chuyên môn, khiến nạn nhân rơi vào trạng thái hoảng loạn.

Thượng tá Hiếu phân tích, khi một người xưng danh công an, nói giọng nghiêm nghị, dùng từ chuyên môn, đe dọa về ‘hồ sơ’, ‘đường dây rửa tiền’, ‘có lệnh triệu tập’… thì nạn nhân lập tức rơi vào trạng thái hoảng loạn. Từ đó, các đối tượng lừa đảo sẽ đưa ra những yêu cầu như tải ứng dụng, gửi ảnh CCCD, thậm chí bỏ nhà ra đi để kiểm tra hoặc chuyển tiền vào tài khoản của cơ quan.

Bên cạnh đó, Thượng tá Hiếu chỉ ra một số dấu hiệu nhận biết trẻ có thể đang bị kẻ xấu thao túng, như: sự thay đổi hành vi, cảm xúc và thói quen sử dụng thiết bị số; trẻ bắt đầu giấu diếm nội dung trò chuyện, đổi mật khẩu, lén lút nhắn tin về đêm… Những dấu hiệu này đòi hỏi sự quan tâm và cảnh giác từ phía phụ huynh và nhà trường.

Ông Hiếu cũng kiến nghị các phụ huynh hãy đồng hành cùng con thay vì kiểm soát cứng nhắc, còn nhà trường hãy chủ động giáo dục kỹ năng sống số như một môn học bắt buộc. Trong khi đó, cơ quan chức năng cần xây dựng kênh tiếp nhận tố giác thân thiện, dễ tiếp cận với học sinh, sinh viên, giúp các em có thể an tâm chia sẻ và nhận được sự hỗ trợ khi cần.

Luật sư Trần Tuấn Anh, Công ty luật Minh Bạch, cũng cho rằng, nhà trường và gia đình đóng vai trò rất quan trọng trong việc bảo vệ học sinh, sinh viên khỏi những chiêu trò lừa đảo ngày càng tinh vi. Ông Tuấn Anh kiến nghị, gia đình cần dành thời gian quan tâm đến con cái nhiều hơn, không chỉ là kiểm soát thiết bị điện tử, mà quan trọng hơn là xây dựng sự tin tưởng, để khi có điều bất thường xảy ra, con cái sẵn sàng chia sẻ và hỏi ý kiến cha mẹ.

Từ góc độ của mình, luật sư Tuấn Anh cũng đề xuất các nhà trường cần trang bị kiến thức chuyên môn, cần lồng ghép giáo dục kỹ năng sống, kỹ năng nhận diện và phòng tránh lừa đảo công nghệ cao vào trong các buổi sinh hoạt, tiết học. Điều này sẽ giúp học sinh, sinh viên có thể nhận biết và phòng tránh những thủ đoạn lừa đảo tinh vi đang ngày càng phổ biến.

Một trong những biện pháp quan trọng trong cuộc chiến chống lại lừa đảo trên mạng là tuyên truyền và nâng cao nhận thức của người dân. Bộ Công an đã thực hiện việc gửi tin nhắn định kỳ hàng tuần đến người dân, nhằm cảnh báo về các thủ đoạn lừa đảo mới xuất hiện trên không gian mạng. Đồng thời, Cục duy trì một trang web riêng biệt, cung cấp thông tin cập nhật và hướng dẫn người dân cách nhận diện tin giả, tin sai sự thật, cũng như cách thức chuyển tiếp thông tin đến các cơ quan chức năng để xử lý.

Ông Lê Quang Tự Do nhấn mạnh rằng trong bối cảnh công nghệ phát triển không ngừng, các nỗ lực của Bộ Công an và các cơ quan liên quan đã và đang được đẩy mạnh. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả cao trong công tác phòng chống lừa đảo trên mạng, sự tham gia và phối hợp chặt chẽ của các cơ quan báo chí là vô cùng quan trọng. Việc tuyên truyền không chỉ giúp người dân nâng cao nhận thức về các thủ đoạn lừa đảo mới mà còn giúp họ hình thành sức đề kháng trước những hành vi này.

Thông qua các hoạt động tuyên truyền, người dân sẽ được cung cấp những kiến thức cần thiết để nhận biết và phòng tránh các loại lừa đảo trên mạng. Sự vào cuộc của cơ quan báo chí không chỉ giúp người dân hiểu rõ hơn về các rủi ro trên không gian mạng mà còn khuyến khích họ tham gia vào quá trình phòng chống lừa đảo. Điều này sẽ góp phần xây dựng một môi trường mạng an toàn và đáng tin cậy hơn cho tất cả mọi người.

Nhấn mạnh sự cần thiết của sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng và cơ quan báo chí, ông Lê Quang Tự Do hy vọng rằng thông qua những nỗ lực chung, sẽ có thể hạn chế đến mức tối đa các hoạt động lừa đảo trên mạng, bảo vệ quyền lợi và tài sản của người dân.

Những thủ đoạn lừa đảo giả mạo shipper đã trở thành một vấn đề nhức nhối trong thời gian gần đây, khiến nhiều người trở thành nạn nhân của những kẻ gian manh. Dù cơ quan chức năng và báo chí đã liên tục cảnh báo, những kẻ lừa đảo vẫn tiếp tục tìm ra cách thức mới để chiếm đoạt tài sản của người dân.

Phương thức lừa đảo phổ biến mà những kẻ gian sử dụng là gọi điện giả danh nhân viên giao hàng, đọc chính xác tên, số điện thoại và địa chỉ của khách hàng để tạo sự tin tưởng. Sau đó, chúng yêu cầu khách hàng chuyển khoản vào tài khoản cá nhân với lý do phát sinh phí giao hàng hoặc phí bảo hiểm hàng hóa. Ngay khi nhận được tiền, đối tượng lập tức chặn liên lạc, khiến nạn nhân mất tiền và không nhận được hàng.

Một thủ đoạn khác mà những kẻ lừa đảo sử dụng là đánh vào sự lo sợ của nạn nhân bằng cách thông báo đã chuyển nhầm tài khoản ‘hội viên shipper’. Đối tượng nói rằng nếu không hủy dịch vụ, tài khoản sẽ bị trừ từ 2 đến 3,5 triệu đồng mỗi tháng. Trong tình huống căng thẳng này, nhiều người làm theo yêu cầu, nhấp vào liên kết lạ hoặc cung cấp mã OTP để ‘hủy dịch vụ’, vô tình mở đường cho kẻ gian chiếm đoạt tiền và thông tin cá nhân.

Nguyên nhân người dân dễ sập bẫy là do tình trạng rò rỉ dữ liệu cá nhân, tâm lý sợ mất đơn hàng, vội vàng nhận hàng khi bận rộn và sự chuyên nghiệp của những kẻ lừa đảo. Chúng sử dụng giọng nói tự tin, thuật ngữ chuyên ngành vận chuyển, thậm chí gửi hình ảnh giả mạo nhân viên giao hàng hoặc phiếu giao hàng để củng cố lòng tin của khách hàng.

Để nhận biết và phòng tránh, người tiêu dùng cần lưu ý rằng nhân viên giao hàng chính thống không bao giờ yêu cầu khách hàng chuyển khoản vào tài khoản cá nhân trước khi nhận hàng. Nếu gặp tình huống yêu cầu đóng phí bổ sung hoặc cung cấp mã OTP để hoàn tất giao dịch, người mua phải lập tức dừng lại và xác minh thông tin qua ứng dụng chính thức của đơn vị vận chuyển.

Khi bị lừa, người dân cần giữ lại toàn bộ bằng chứng, trình báo cơ quan công an gần nhất hoặc liên hệ với các đường dây nóng để được hỗ trợ xử lý. Cơ quan chức năng khuyến cáo người dân cần nâng cao cảnh giác và không cung cấp thông tin cá nhân cũng như tài khoản ngân hàng cho những người không rõ身份. Một số đơn vị vận chuyển cũng đã công bố số điện thoại đường dây nóng hỗ trợ khách hàng, giúp người dân có thể yên tâm khi sử dụng dịch vụ vận chuyển.

Để tránh trở thành nạn nhân của những kẻ lừa đảo, người dân cần cảnh giác khi tiếp nhận các cuộc gọi từ những người lạ và không cung cấp thông tin cá nhân cũng như tài khoản ngân hàng cho những người không rõ身份. Ngoài ra, khi có nghi vấn về các giao dịch trực tuyến, người dân có thể liên hệ với cơ quan công an để được hỗ trợ và hướng dẫn.