Biến đổi khí hậu và sóng nhiệt đang ngày càng trở thành những thách thức lớn đối với khả năng chịu đựng của con người. Mới đây, cư dân tại Hà Nội và nhiều tỉnh thành khác ở đồng bằng Bắc Bộ đã trải qua một đợt sóng nhiệt nghiêm trọng vào đầu hè năm 2025, với nhiệt độ lên tới trên 40 độ C và độ ẩm chỉ từ 40-45%. Cảnh tượng đường phố vắng vẻ, những người giao hàng, bán hàng rong, bảo vệ… tìm kiếm bóng cây ven đường để tạm nghỉ là một hình ảnh phổ biến. Những giọt mồ hôi chưa kịp rơi đã nhanh chóng bốc hơi, để lại những chiếc áo chống nắng khô giòn.
Sóng nhiệt không phải là một hiện tượng riêng lẻ chỉ xảy ra ở Việt Nam mà đang trở thành một vấn đề toàn cầu. Giáo sư Phan Văn Tân, một chuyên gia hàng đầu về khí tượng và khí hậu của Việt Nam, đã chỉ ra rằng sóng nhiệt là một hệ quả trực tiếp của biến đổi khí hậu. Nếu chúng ta xem xét lại trong vòng năm thập kỷ qua, có thể thấy rằng số ngày nắng nóng trong mùa hè đã tăng lên đáng kể tại hầu hết các vùng trên cả nước.
Đặc biệt, sóng nhiệt thường gắn liền với hạn hán, tạo thành một cặp hiện tượng thiên tai phức hợp. Sự kết hợp này không chỉ làm tăng cường độ của sóng nhiệt mà còn gây ra những hậu quả nghiêm trọng hơn. Tác động của sóng nhiệt đối với sức khỏe con người cũng rất đáng lo ngại. Sóng nhiệt và việc tiếp xúc với nhiệt độ cao gần như là một trong những vấn đề sức khỏe đáng quan tâm nhất trên toàn cầu trong thế kỷ 21.
TS. Trần Nữ Quý Linh, một nhà khoa học nghiên cứu về ảnh hưởng của sóng nhiệt và các hiện tượng thời tiết cực đoan đối với sức khỏe con người, đã chỉ ra rằng sóng nhiệt có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Từ các triệu chứng nhẹ như đau đầu, chóng mặt, mất nước, đến những hậu quả nặng nề hơn như tử vong. Những nhóm người dễ bị tổn thương nhất bao gồm trẻ em, người già, những người mắc bệnh mãn tính, hoặc những công nhân, nông dân làm việc ngoài trời.
Nghiên cứu cũng cho thấy rằng sóng nhiệt làm tăng đáng kể số ca nhập viện do nhiều nguyên nhân và do bệnh truyền nhiễm. Vì vậy, việc thích ứng với sóng nhiệt ngày càng khốc liệt trở thành một thách thức lớn đối với các nhóm dễ bị tổn thương. TS. Trần Nữ Quý Linh nhấn mạnh rằng cần phải nâng cao nhận thức về vấn đề này trong cộng đồng, cũng như cần có những giải pháp có chi phí thấp, dễ áp dụng, và có hiệu quả nhanh chóng.
Các chuyên gia cũng kêu gọi các chính phủ cần quan tâm hơn đến việc xây dựng chính sách thích ứng với sóng nhiệt đa dạng, không chỉ ở đô thị mà còn ở nông thôn. Điều này bao gồm việc thiết kế những không gian công cộng thoáng mát, nhiều cây xanh, mặt nước, và bóng râm, cũng như cung cấp các phương tiện làm mát như quạt và điều hòa nhiệt độ. Mục tiêu là tạo ra một môi trường sống an toàn và thoải mái hơn cho tất cả mọi người, đặc biệt là những nhóm yếu thế.
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng, việc chúng ta hành động ngay từ bây giờ để đối phó với sóng nhiệt và các hiện tượng thời tiết cực đoan là điều cần thiết. Qua đó, chúng ta có thể giảm thiểu những tác động tiêu cực và xây dựng một tương lai bền vững hơn cho tất cả.
Tìm hiểu thêm về biến đổi khí hậu và tác động của nó
Việc chung tay hành động và đưa ra các giải pháp hiệu quả sẽ giúp chúng ta vượt qua những thách thức mà biến đổi khí hậu và sóng nhiệt gây ra. Hãy cùng nhau nâng cao nhận thức và thực hiện các biện pháp cần thiết để bảo vệ sức khỏe và môi trường sống của chúng ta.
