Trong thập kỷ vừa qua, từ 2010 đến 2020, tình hình dân số của các tôn giáo lớn trên thế giới đã trải qua nhiều biến động. Đáng chú ý, Phật giáo là tôn giáo duy nhất ghi nhận sự giảm cả về số lượng tuyệt đối và tỷ lệ tương đối trong dân số toàn cầu. Số lượng Phật tử trên toàn thế giới đã giảm từ 343 triệu người vào năm 2010 xuống còn 324 triệu người vào năm 2020, tương đương mức giảm 5%. Sự sụt giảm này chủ yếu bắt nguồn từ hai nguyên nhân chính: tỷ lệ sinh thấp và hiện tượng nhiều người rời bỏ tôn giáo, đặc biệt là tại các quốc gia Đông Á như Trung Quốc và Nhật Bản.
Trung Quốc và Nhật Bản là hai quốc gia chứng kiến sự giảm mạnh số lượng Phật tử. Tại Trung Quốc, số lượng Phật tử đã giảm 23 triệu người, trong khi tại Nhật Bản, con số này giảm 7 triệu người. Khu vực châu Á – Thái Bình Dương, nơi chiếm đến 98% số Phật tử toàn cầu, cũng ghi nhận mức giảm 6%, xuống còn khoảng 316 triệu người. Sự suy giảm này cho thấy một sự thay đổi đáng kể trong bối cảnh tôn giáo tại khu vực này.
Ngược lại, một số khu vực khác như Bắc Mỹ và châu Âu đã chứng kiến sự tăng trưởng số lượng Phật tử. Tại Bắc Mỹ, số lượng Phật tử tăng 27%, đạt 5 triệu người, trong khi châu Âu tăng 26%, đạt 2,5 triệu người. Mặc dù số lượng tăng nhanh, Phật tử tại hai khu vực này chỉ chiếm một phần nhỏ – lần lượt là 2% và 1% của toàn bộ Phật tử thế giới. Điều này cho thấy sự đa dạng trong sự phân bố và tăng trưởng của Phật tử trên toàn cầu.
Thái Lan hiện là quốc gia có số Phật tử lớn nhất thế giới, với khoảng 68 triệu người, chiếm 94% dân số nước này. Đứng thứ hai là Trung Quốc với 53 triệu Phật tử, mặc dù chỉ chiếm khoảng 4% dân số Trung Quốc. Phật giáo là tôn giáo chiếm đa số tại 7 quốc gia: Campuchia (97%), Thái Lan (94%), Myanmar (89%), Bhutan (75%), Sri Lanka (70%), Lào (64%) và Mông Cổ (51%).
Một số quốc gia đã chứng kiến sự thay đổi đáng kể về tỷ lệ dân số theo đạo Phật. Hàn Quốc là một trong số đó, với sự giảm khoảng 7%, tức khoảng 2,6 triệu người, xuống còn 19%. Nguyên nhân chính là do hiện tượng “rời bỏ tôn giáo”, tức nhiều người được sinh ra trong gia đình theo đạo Phật nhưng lớn lên lại không còn thực hành tôn giáo này.
Tóm lại, sự suy giảm của số lượng Phật tử trên toàn cầu phản ánh xu hướng tôn giáo đang thay đổi trên toàn cầu, không chỉ riêng với Phật giáo, mà còn với nhiều truyền thống tín ngưỡng khác. Người trẻ ngày nay có xu hướng cá nhân hóa niềm tin hơn là ràng buộc với tôn giáo truyền thống. Sự thay đổi này đang định hình lại bức tranh tôn giáo trên thế giới, đòi hỏi sự quan tâm và nghiên cứu sâu sắc hơn về những chuyển biến trong đời sống tinh thần của con người hiện đại.
