Nhà thơ Thanh Thảo, một biểu tượng văn hóa của Việt Nam, đã và đang để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng người yêu thơ suốt hơn nửa thế kỷ qua. Với hành trình thơ dài, ông vẫn không ngừng bền bỉ và trăn trở với nhân dân, đất nước. Mới đây, vào đầu tháng 10/2023, Hội nghị đại biểu Nhà văn lão thành Việt Nam lần thứ nhất đã diễn ra tại Hải Phòng, quy tụ hơn 300 nhà văn trên 70 tuổi, trong đó phần lớn là những người lính đã góp phần làm nên một thời kỳ chói sáng của văn học Việt Nam trong suốt nửa thế kỷ qua.
Trong chương trình “Đêm thơ Mùa thu”, nhằm chào mừng thành công của hội nghị, nhà thơ Thanh Thảo, nay đã 78 tuổi, vẫn thể hiện sự đam mê và kiên trì khi lên đọc thơ, dù ông đang gặp khó khăn trong việc đi lại do chân bị gãy và bệnh tật. Ông đã đọc một bài thơ ca ngợi tình hữu nghị với Việt Nam của thượng nghị sĩ John McCain, người đã có công rất lớn trong việc thúc đẩy xóa bỏ toàn bộ lệnh cấm vận của Mỹ nhằm vào Việt Nam và tiến tới bình thường hóa quan hệ hai bên.
Nhà thơ Thanh Thảo được mệnh danh là “Vua trường ca” của thi ca đương đại Việt Nam. Ông là tác giả của nhiều trường ca và tập thơ nổi tiếng. Những giải thưởng văn học giá trị của Hội Nhà văn Việt Nam và Giải thưởng Nhà nước về Văn hóa Nghệ thuật đợt 1 năm 2001 là minh chứng cho tài năng và đóng góp của ông đối với nền văn học.
Trong trường ca “Những người đi tới biển”, Thanh Thảo đã thể hiện sự trân trọng và biết ơn đối với những người lính đã hy sinh tuổi thanh xuân của mình cho Tổ quốc. Những câu thơ như: “Chúng tôi đã đi không tiếc đời mình / (Những tuổi hai mươi làm sao không tiếc / Nhưng ai cũng tiếc tuổi hai mươi thì còn chi Tổ quốc?” đã lay động lòng người và khắc họa chân thực sự hy sinh của thế hệ người lính trẻ.
Không chỉ vậy, một câu thơ khác trong bài thơ “Dấu chân qua trảng cỏ” của ông cũng đã trở thành kinh điển: “Mang bao khát vọng con người / Dấu chân nho nhỏ không lời không tên / Thời gian như cỏ vượt lên / Lối mòn như sợi chỉ bền kéo qua.” Câu thơ này không chỉ nói về hành trình của con người mà còn mang đến những suy ngẫm về thời gian, số phận và ý nghĩa của cuộc sống.
Đặc biệt, trong trường ca “Metro”, nhà thơ Thanh Thảo đã thực hiện một cuộc hành trình 되 về quãng thời gian trai trẻ trong những năm tháng chiến trang khốc liệt ở Trường Sơn với một cái nhìn sâu sắc và chiêm nghiệm hơn về số phận con người và đất nước.
Cùng với nhà thơ Phạm Tiến Duật, Thanh Thảo là một trong những tiêu biểu của thế hệ người lính trong chiến tranh. Thơ của họ đã góp phần quan trọng làm nên một thời kỳ chói sáng của văn học Việt Nam. Đối với nhiều người, nhà thơ Thanh Thảo là một hình tượng của sự bền bỉ, trăn trở và yêu nước, không chỉ trong suốt sự nghiệp thơ của mình mà còn trong những cống hiến không ngừng nghỉ cho nền văn học Việt Nam.
