Trong những tháng gần đây, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã nhiều lần công kích Tổng thống Nga Vladimir Putin, nhưng sau đó lại đổi giọng chỉ trong vài ngày. Câu hỏi đặt ra hiện giờ là: Nếu ông Trump cuối cùng phải thừa nhận rằng Mỹ không thể thuyết phục Nga ngừng bắn với Ukraine, thì liệu ông có sẵn sàng gây sức ép để buộc Putin phải ngồi vào bàn đàm phán?
Ở thời điểm hiện tại, Mỹ có thể gia tăng sức ép với Nga bằng cách tiếp tục hỗ trợ quân sự cho Kiev, từ đạn dược cho đến các hệ thống phòng không tiên tiến, đồng thời buộc châu Âu không chỉ duy trì mà còn mở rộng dòng chảy viện trợ nhằm buộc Nga nhanh chóng ngồi vào bàn đàm phán.
Hôm 10/7, Tổng thống Donald Trump bất ngờ thông báo đã đạt được thỏa thuận với NATO để Mỹ gửi vũ khí cho Ukraine thông qua liên minh này, giữa lúc Nga đang tăng cường các cuộc không kích nhắm vào Ukraine. Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio trong cùng ngày cũng cho biết Mỹ đang “tích cực” thảo luận với các nước châu Âu về việc chia sẻ các khẩu đội Patriot cho Ukraine.
Ngoài ra, Nhà Trắng cũng có thể lựa chọn con đường cứng rắn hơn thông qua các lệnh trừng phạt kinh tế không chỉ nhắm vào Nga, mà còn vào các đối tác kinh tế then chốt như Trung Quốc và Ấn Độ – hai khách hàng mua dầu lớn nhất của Nga. Nếu được thông qua, đây có thể là đòn giáng mạnh vào nền kinh tế Nga giữa lúc chiến sự với Ukraine bước vào giai đoạn căng thẳng.
“Tôi nghĩ ông Trump đã hiểu ra điều này: Nếu muốn đạt được một thỏa thuận với Ukraine, ông ấy phải gây thêm áp lực lên Nga”, ông Charles Kupchan, thành viên cao cấp tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại, chia sẻ với CNN.
Quan hệ Mỹ-Nga đang rạn vỡ?
Trong những ngày gần đây, Tổng thống Donald Trump đã công khai bày tỏ sự cảm thông với những mất mát của người dân Ukraine và ca ngợi lòng quả cảm của các lực lượng vũ trang nước này. Tuy nhiên, câu hỏi cốt lõi vẫn còn bỏ ngỏ: liệu sự đồng cảm ấy có bắt nguồn từ một chuyển biến chiến lược thực sự trong tư duy đối ngoại của ông?
Một số nhà quan sát chính trị cho rằng nếu hy vọng về một thỏa thuận hòa bình toàn diện cho Ukraine tan vỡ, ông Trump có thể chọn một cách tiếp cận khác. Nhà Trắng có thể từ bỏ nỗ lực chấm dứt xung đột để đổi lấy các lợi ích song phương khác với Moscow, đặc biệt trong lĩnh vực thương mại và kinh tế. Một chiến lược như vậy sẽ cho phép Nga tiếp tục cuộc chiến trong khi Mỹ rút dần vai trò của mình khỏi cuộc xung đột.
Tổng thống Putin cũng không muốn đưa quan hệ với ông Trump, hay với nước Mỹ nói chung, đến điểm gãy. Kể từ khi ông Trump tiến hành tranh cử lần thứ ba, Điện Kremlin vẫn luôn hy vọng rằng quan hệ với ông Trump có thể giúp Nga phá vỡ vòng cô lập mà những người tiền nhiệm từng thiết lập.
Về phần mình, Tổng thống Putin cũng không muốn đẩy quan hệ với ông Trump tới bờ vực sụp đổ. Kể từ khi ông Trump tiến hành tranh cử lần thứ ba, Điện Kremlin vẫn luôn hy vọng rằng quan hệ với ông Trump có thể giúp Nga phá vỡ vòng cô lập mà những người tiền nhiệm từng thiết lập.
Tuy nhiên, sự mập mờ chiến lược ấy không đồng nghĩa với ổn định. Trong suốt cuộc chiến Ukraine, ông Putin đã nhiều lần tuyên bố rằng Nga sẵn sàng sử dụng vũ khí hạt nhân nếu cảm thấy bị dồn vào chân tường, đặc biệt là trong trường hợp Mỹ và phương Tây tiếp tục mở rộng viện trợ quân sự cho Kiev.
Điều đó đặt ra một nghịch lý: dù cả hai dường như không chủ ý đẩy quan hệ Mỹ – Nga tới điểm đứt gãy, thì chính chiến lược tránh đối đầu trực diện, nhưng vẫn không ngừng leo thang ngầm, mới là thứ làm cho quan hệ song phương này trở nên dễ vỡ nhất trong hơn một thập kỷ qua.
Trong bối cảnh đó, vấn đề Ukraine đã trở thành phép thử cho các giới hạn trong quan hệ Mỹ – Nga dưới thời ông Trump. Nếu thực sự muốn đóng vai trò trung gian hòa giải hoặc định hình một trật tự quốc tế mới, ông Trump không thể liên tục dao động. Nhà lãnh đạo Mỹ cuối cùng sẽ buộc phải đưa ra một lựa chọn dứt khoát: đứng về phía Ukraine hay ngả theo Nga.
