Mối quan hệ đồng minh giữa Mỹ và Nhật Bản hiện đang đứng trước những thách thức chưa từng có. Chính sách của Washington cùng với sự quyết đoán ngày càng tăng của Bắc Kinh đã tạo ra áp lực đáng kể lên Tokyo. Gần đây, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã thông báo sẽ áp thuế 25% đối với tất cả hàng hóa Nhật Bản xuất khẩu sang Mỹ từ ngày 1 tháng 8. Thông báo này đã gây ra phản ứng dữ dội tại Tokyo.
Itsunori Onodera, một thành viên cấp cao của Đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền tại Nhật Bản, đã thẳng thắn tuyên bố rằng nội dung của lá thư thông báo thuế quan là ‘hoàn toàn không thể chấp nhận được’ và bày tỏ sự ‘vô cùng phẫn nộ’. Phản ứng này cho thấy mức độ ảnh hưởng và quan ngại sâu sắc của Nhật Bản trước các chính sách thương mại của Mỹ.
Không chỉ dừng lại ở lĩnh vực thương mại, Nhật Bản còn phải đối mặt với sự quyết đoán quân sự ngày càng tăng của Trung Quốc. Trung Quốc đã điều động hai tàu sân bay mới đến Tây Thái Bình Dương, đi qua vùng đặc quyền kinh tế của Nhật Bản và lần đầu tiên vượt qua ‘chuỗi đảo thứ hai’ – một tuyến phòng thủ quan trọng nối Nhật Bản với đảo Guam của Mỹ. Trước hành động này, Nhật Bản đã chính thức lên tiếng phản đối và thông báo cho phép quân đội bắn hạ thiết bị bay không người lái của Trung Quốc nếu chúng xâm phạm không phận Nhật Bản.
Mỹ cũng đã yêu cầu Nhật Bản tăng chi tiêu quốc phòng lên 3,5% GDP, thậm chí sau đó là 5%, trong khi hiện tại Nhật Bản chỉ chi khoảng 1,6% GDP cho quốc phòng. Yêu cầu này đã gây ra sự báo động tại Tokyo và được xem là một thách thức khó khăn cho Nhật Bản trong việc cân đối ngân sách và chiến lược quốc phòng.
Nhật Bản đang nỗ lực xây dựng và củng cố quan hệ với các nước bạn bè như Australia, Ấn Độ, Philippines và Hàn Quốc. Đồng thời, nước này cũng đang tăng cường đầu tư vào các công nghệ mới nổi, khả năng phục hồi mạng và an ninh vũ trụ nhằm đối phó với những thách thức an ninh ngày càng tăng.
Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba đang đối mặt với cuộc bầu cử thượng viện vào ngày 20 tháng 7 trong bối cảnh sự không hài lòng của người dân về lạm phát và thất nghiệp đang gia tăng. Các cuộc thăm dò dự đoán rằng đảng LDP của ông sẽ mất thế đa số tại Thượng viện, điều này có thể đẩy Nhật Bản vào một cuộc khủng hoảng điều hành kéo dài.
Trong bối cảnh hiện nay, mối quan hệ đồng minh giữa Mỹ và Nhật Bản đang trải qua một giai đoạn thử thách nghiêm trọng. Nhật Bản phải đối mặt với áp lực từ cả Mỹ và Trung Quốc, trong khi nỗ lực củng cố quan hệ với các đối tác và tăng cường năng lực quốc phòng. Tương lai của mối quan hệ đồng minh này và cách Nhật Bản vượt qua những thách thức này vẫn còn nhiều bất ổn.
