Gần đây, tình trạng mời các nhân vật nổi tiếng trên mạng xã hội và diễn viên tay ngang thiếu chuyên môn lên sân khấu biểu diễn đã trở thành một vấn đề đáng lo ngại trong đời sống nghệ thuật. Mới đây nhất, Công ty TNHH Tổ chức sự kiện A.P.Đ. đã bị xử phạt 25 triệu đồng do mời ‘hiện tượng mạng’ Thông ‘Soái ca’ biểu diễn trái phép trong chương trình nghệ thuật tại Hà Tĩnh.
Sự việc này không phải là trường hợp cá biệt mà là một phần của xu hướng đáng lo ngại đang lan rộng trong đời sống nghệ thuật hiện nay. Thông ‘Soái ca’ là một gương mặt mạng xã hội nổi lên nhờ phát ngôn giật gân và hình ảnh phản cảm. Việc mời anh lên sân khấu thể hiện 3 ca khúc không được cấp phép trong chương trình nghệ thuật ‘Âm vang sông La’ đã gây ra sự phẫn nộ trong dư luận và giới sân khấu.
Để thu hút khán giả, nhiều nhà sản xuất đã mời các YouTuber, TikToker ‘đóng vai nghệ sĩ’. Từ phim truyền hình đến game show, lễ hội âm nhạc cũng tràn ngập sự xuất hiện của các YouTuber, TikToker, diễn viên tay ngang. NSƯT Lê Thiện đã bày tỏ mối quan ngại về vấn đề này, cho rằng các nhà sản xuất nên cân nhắc kỹ lưỡng khi mời các nhân vật không có chuyên môn.
Nhiều người trong số họ không có chuyên môn, không được đào tạo bài bản, thậm chí lệch chuẩn văn hóa trong cách thể hiện trước công chúng. Hệ quả là các chương trình có họ tham gia trở nên lỏng lẻo về nội dung, nghèo nàn về cảm xúc; làm méo mó nhận thức của khán giả trẻ về nghệ thuật.
Trong khi những người nổi lên nhờ các vụ việc ‘giật gân’ trên mạng xã hội được săn đón, mời chào lên sân khấu thì không ít nghệ sĩ thực thụ – những người miệt mài học hành, trau dồi chuyên môn, cống hiến lặng lẽ cho nghệ thuật – lại không được tạo điều kiện xuất hiện.
PGS-TS Trần Yến Chi cho rằng những nghệ sĩ này bị bỏ lại sau ánh đèn sân khấu, họ lặng lẽ trong hậu trường hoặc phải loay hoay tìm đất sống. Nếu chỉ vì để bán vé, để sáng đèn thì số lượng suất diễn kéo dài bao nhiêu? Phải chăng cũng chỉ vài suất? Vậy vai trò định hướng thẩm mỹ, tư tưởng của sân khấu như thế nào khi nghệ sĩ chân chính bị loại khỏi đời sống sàn diễn?
Để chấn chỉnh tình trạng này, cần thiết lập danh mục các nghệ sĩ được cấp phép biểu diễn theo quy chuẩn, tránh tình trạng ai ‘hot’ là có thể đứng lên sân khấu. Bên cạnh đó, cần xây dựng cơ chế rút giấy phép biểu diễn tạm thời hoặc vĩnh viễn đối với các đơn vị vi phạm, lặp lại nhiều lần hành vi mời người không đủ tiêu chuẩn nghệ thuật tham gia biểu diễn.
Các hội nghề nghiệp cũng cần có vai trò phản biện và giám sát xã hội mạnh mẽ hơn, lên tiếng trước các biểu hiện lệch chuẩn để góp phần định hướng dư luận và bảo vệ giá trị nghệ thuật. ‘Sân khấu không phải là nơi mà ai cũng có thể xuất hiện. Đó là không gian của tài năng, học thuật và trách nhiệm’ – NSND Trần Minh Ngọc nhấn mạnh.
